چین؛ مقصد اصلی صادراتی ایران
براساس آمار گمرک، طی 4 ماهه نخست امسال۵۰ میلیون و ۸۰۰ هزار تن کالا به ارزش ۲۹ میلیارد دلار بین ایران و کشورهای مختلف مبادله شد که مقایسه آن با مدت مشابه سال قبل نشان‌دهنده رشد ۲۱ درصدی در وزن و ۴۷ درصدی در ارزش کالاها است. سهم صادرات کالاهای غیرنفتی از مجموع تجارت خارجی ۳۸ میلیون و ۳۰۰ هزار تن به ارزش ۱۴ میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار بود که نسبت به مدت مشابه سال گذشته از نظر وزن ۲۷ درصد و از حیث ارزش ۶۵ درصد رشد داشته است. عمده کالاهای صادر شده در این مدت شامل گاز مایع شده، پلی‌اتیلن، محصولات نیمه تمام از آهن، متانول، بنزین، شمش آهن و فولاد و صنایع فولادی، میله‌های آهنی، پروپان مایع، قیر و کاتد از مس بوده است. کشورهای مقصد کالاهای صادراتی ایران را به ترتیب چین با حدود ۱۰ میلیون تن به ارزش ۴ میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار، عراق با ۱۰ میلیون و ۹۰۰ هزار تن به ارزش ۲ میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار، امارات متحده عربی با ۴ میلیون و ۳۰۰ هزار تن به ارزش یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار، ترکیه با یک میلیون تن به ارزش ۹۲۳ میلیون دلار و افغانستان با یک میلیون و ۸۰۰ هزار تن به ارزش ۷۲۸ میلیون دلار اعلام شده است.
امارات در جایگاه نخست واردات به ایران
در این مدت ۱۲ میلیون و ۵۰۰ هزار تن کالا به ارزش ۱۴ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار وارد کشور شده است که نسبت به مدت مشابه سال گذشته از حیث وزن ۵ درصد و از نظر ارزش ۳۲ درصد رشد داشته است. امارات متحده عربی با صادرات ۴ میلیون تن کالا به ارزش ۴ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار به ایران در جایگاه نخست و چین با یک میلیون تن کالا به ارزش ۳ میلیارد و یکصد میلیون دلار، ترکیه با یک میلیون و ۳۰۰ هزار تن به ارزش یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار، آلمان با ۳۵۱ هزار تن به ارزش ۵۶۳ میلیون دلار و سوئیس با ۶۷۲ هزار تن به ارزش ۵۳۹ میلیون دلار در رده‌های بعدی قرار دارند.
در مقابل اما طی سال 99 کشور چین با بیش از ۹ میلیارد و ۸۴۳ میلیون دلار بالاترین میزان صادرات را به ایران داشته است. پس از آن، امارات متحده عربی با ۹ میلیارد و ۷۵۷ میلیون دلار و ترکیه با چهار میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار در جایگاه‌های بعدی قرارگرفتند. کشورهای ترکیه با بیش از دو میلیارد و ۵۳۶ میلیون دلار و افغانستان با بیش از دو میلیارد و ۳۰۸ میلیون دلار، اصلی‌ترین مقاصد کالاهای ایرانی در سال ۹۹ بودند.
محدودیت‌های تحریم برای تجارت
اینطور که دبیرکل پیشین خانه اقتصاد ایران به اصفهان زیبا آنلاین می‌گوید: امارات تولید ندارد بلکه این کشور مرکز تجارت مجدد است بنابراین هر کالایی مورد نیاز سایر کشورها باشد امارات از سایر کشورها خریداری کرده و به ایران می‌فروشد بنابراین در آمار اینطور عنوان می‌شود که امارات در جایگاه اولین کشور صادرکننده به ایران است.
مسعود دانشمند تصریح می‌کند: رانی عمده محصولی است که در امارات تولید می‌شود و این کشور تولیدات متنوعی ندارد بلکه مرکز صادرات مجدد است، کالاهایی هم که ایران به امارات صادر می‌کند در این کشور مصرف نمی‌شود چون امارات ظرفیت مصرفش را ندارد و این کالاها را به سایر کشورها می‌فروشد. آمار گمرک نشان دهنده این نیست که بازار نهایی ایران کشور امارات است بلکه امارات مرکز صادرات مجدد است.
دانشمند عنوان می‌کند: مجموعه تجارت ایران با امارات زمانی نزدیک به 30 میلیارد بود ولی الان کاهش پیدا کرده است، کاهش و افزایش تجارت با امارات به این بستگی دارد که تا چه اندازه می‌توانیم با سایر کشورها معامله کنیم زمانی که نمی‌توانیم با سایر کشورها وارد معامله شویم مثلا از طریق اتحادیه اروپا نمی‌توانیم کالا وارد کنیم کالاهای موردنیازاز طریق امارات وارد می‌شود.
او اذعان می‌کند: امارات در جایگاه نخست کشورهای صادرکننده به ایران قرار گرفته و سایر کشورهای دیگر که تولیدکننده هستند در مقام پایین‌تر قرار گرفته‌اند به عنوان مثال آلمان، ایتالیا، استرالیا و.. در جایگاه پایین‌تر قرار گرفتند و این یعنی امارات از آلمان کالا وارد و به ایران صادر می‌کند.
دبیرکل پیشین خانه اقتصاد ایران اذعان می‌کند: در گذشته عراق در جایگاه نخست صادرات قرار داشت و به خاطر اینکه مدتی به چین صادرات نداشتیم الان تجارت با چین بیشتر شده است.
دانشمند می‌گوید: به دلیل وجود تحریم‌ها ایران نمی‌تواند به سایر کشورها کالا صادر کند، ایران بیشتر به کشورهایی مانند عراق و چین کالا صادر می‌کند؛ قرارداد تجاری ایران و چین یک قرارداد کلی است و باید منتظر ماند تا این قرارداد به صورت مجزا با هرکدام از بخش‌های اقتصادی مانند نفت، پتروشیمی، مواد غذایی و… منعقد شود.
دبیرکل پیشین خانه اقتصاد ایران بیان می‌کند: کرونا فقط برای مدت محدودی روی روابط تجاری اثر گذاشت چون تولید را در داخل متاثر کرد زمانی که تولید کاهش پیدا کند روی تجارت نیز اثر می‌گذارد.
او ادامه می دهد: در دوران کرونا تولید جهانی کاهش یافت اما در شرایط فعلی به خاطر واکسیناسیون تولید جهانی 10 درصد افزایش یافته است، این افزایش تولید به نسبت ماه مشابه سال گذشته بود و به همین دلیل تبادلات هم توسعه یافته و قیمت کرایه حمل در بازارهای جهانی افزایش یافته است.
