اما دراینبین، در جوامع امروزی ملاکهای زیبایی تغییر کرده است و لاغربودن یک ارزش محسوب میشود. تبلیغات گسترده در خصوص تناسباندام غیرمنطقی، نسل جوان بهویژه دختران را تحتتأثیر خود قرار داده است.
رایجترین اختلال خوردن
بیاشتهایی عصبی (آنورکسیا نروزا)، یکی از رایجترین اختلالهای خوردن است که در زنان شایعتر از مردان است و معمولا در نوجوانی آغاز میشود.
فرد مبتلا به بیاشتهایی عصبی به دلیل ترس شدید از افزایش وزن و چاقشدن و همچنین بهخاطر تصویر غلطی که از وزن و شکل ظاهری خود دارد، غذای مصرفی و انرژی دریافتیاش را بهشدت کاهش میدهد. برخی از افراد مبتلا به بیاشتهایی عصبی فقط غذای مصرفی خود را محدود میکنند و گروه دیگر مبتلایان، همراه با محدودیت در غذاخوردن؛ پاکسازی و برنامههای سخت ورزشی انجام میدهند.
علائم بیاشتهایی عصبی
ترس شدید از افزایش وزن؛
اختلال در تصویر بدن (قسمتی از بدن را چاقتر تصور میکند)؛
رفتار ارادی و سختگیرانه جهت کاهش وزن؛
الگوهای غلط و عجیب غذا خوردن؛
محدودکردن افراطی غذای دریافتی؛
اشتغال ذهنی به وزن بدن و کالری غذاها؛
قطع سه دوره قاعدگی (آمنوره) به علت بدغذایی و کمبود مواد مغذی در بدن.
رفتارهای عجیب غذایی
برخی افراد مبتلا به بیاشتهایی عصبی قادر به کنترل و پذیرش دائمی محرومیت سرسختانه از غذا نیستند و دورههای پرخوری دارند.این پرخوریها اغلب در شب و کاملا مخفیانه انجام میشوند. فرد مبتلا معمولا بعد از هر پرخوری استفراغ عمدی کرده و از مسهل و داروهای مدر استفاده میکند و به تمرینهای سخت ورزشی روی میآورد. گروهی دیگر سعی میکنند در تمام قسمتهای خانه انواع غذاها، بهخصوص مقدار زیادی شکلات و شیرینی، پنهان کنند.
علل بروز اختلالهای خوردن
عوامل ژنتیک: وراثت میتواند در بروز اختلالهای خوردن نقش داشته باشد.
بروز بیاشتهایی عصبی در دوقلوها و خویشاوندان درجهیک بیشتر دیده میشود.
عوامل بیولوژیک: سروتونین نوعی انتقالدهنده عصبی است که تنظیم نوسانهای خلقوخو، رفتارهای تغذیهای و کیفیت خواب را بر عهده دارد. اختلال در ترشح سروتونین میتواند باعث کاهش لذت از غذاخوردن و اختلالهای خوردن شود.
خانواده: اختلافهای خانوادگی، کمبود محبت و صمیمیت در خانواده، انتقاد و زیر سؤال بردن رفتار و ظاهر فرزندان در بروز اختلالهای خوردن نقش مؤثری دارد.
عوامل اجتماعی: تأکید اجتماع بر لاغــری و پــیــروی از مــد، تشویق افراد
به مصرفگرایی و باربیشدن، احساس طردشدگی در اجتماع، تلاش برای کسب موقعیت خاص شغلی و… سبب افزایش احتمال بروز اختلالهای خوردن میشود.
عوامل روانشناختی: بیاشتهایی عصبی بهعنوان واکنش نوجوانان برای استقلال بیشتر و افزایش عملکرد اجتماعی آنها مطرح میشود. فقدان حس اختیار و تأییدطلبی بر تشدید این شرایط اثر دارد.فرد مبتلا، اشتغال ذهنی وسواسگونهای به وزن بدن داشته و کالری غذاها را جایگزین سایر نیازهای طبیعی دوره نوجوانی میکند.
درمان بیاشتهایی عصبی
هدف اولیه در درمان بیاشتهایی عصبی، بازگرداندن وضعیت تغذیهای بیمار به حالت طبیعی است. کمبود انرژی و پروتئین و عدم تعادل آب و الکترولیتها میتوانند منجر به سوءتغذیه و اختلالهای جدی در سلامتی شوند. این افراد نیاز همزمان به مشاوره تخصصی رژیمدرمانی و روانشناسی دارند.
نقش والدین در درمان
از اظهارنظر درباره وزن، زیبایی و شکل ظاهری فرزندان خود خودداری کنید و آنها را با گروه همسالان مقایسه نکنید.
فرزندتان را به خاطر رفتارهای نامناسب غذاییشان سرزنش نکنید.
غذا خوردن مناسب را تشویق کرده و مواد غذایی سالم و مفید را فراهم کنید.
سعی کنید همه اعضای خانواده در کنار هم غذا میل کنید.
این نکته را هم بدانید: سوءتغذیه باعث قطع سه دوره قاعدگی میشود که نیازمند اصلاح برنامه غذایی و دریافت متعادل درشت مغذیها و ریزمغذیهاست.
برای اصلاح برنامه غذایی به متخصص تغذیه مراجعه کنید و از توصیههای سایتهای غیرعلمی و صفحات اجتماعی استفاده نکنید.