عبدالناصر همتی یکی از هفـت کاندیدای تأیید صلاحیتشده است که صحبتهای او نه درباره دیگر نامزدها، بلکه درباره وضعیت بورس، حاشیههایی به همراه داشت. رئیس کل سابق بانک مرکزی با مقصر اعلامکردن دعوای وزارت اقتصاد و نفت در ریزش سنگین بورس تصریح کرد: «ظرف یک سال سه بار رئیس بورس را تعویض کردهاند و با دخالتهای سیاسی بورس را به بازاری غیر قابل کنترل تبدیل کردند.» اما این جنجالیترین صحبتهای او نبود. همتی که در بین برخی از فعالان بورس به خاطر بالابردن نرخ بهره بانکی، عامل ریزش بورس شناخته میشود، در میان مصاحبههای خود اعلام کرده است «اواسط تیر (سال 99) در نامهای به رئیس جمهور گفتم که قضیه بورس دارد خطرناک میشود و رونوشت این نامه را به رهبری هم دادم اما بعد از نامه من باز مسئولان مردم را تشویق به حضور در بورس کردند.»
انتقاد دژپسند از عملکرد بانک مرکزی
در مقابل، وزیر اقتصاد نیز انتقادهایی را نسبت به عضو سابق دولت دوازدهم مطرح کرد و گفت: «نرخ سود بین بانکی در اختیار یک دستگاه “بانک مرکزی” است، مدیریت این نرخ با سوءمدیریت مواجه شد و اگر در این حوزه سوءمدیریت نداشتیم، با بهبود بازار سهام و استفاده از ظرفیت بورس میتوانستیم در هدایت نقدینگی به بانک کمک کنیم.» دژپسند بانک مرکزی را مسئول عدم تزریق منابع صندوق توسعه ملی به بورس دانسته و تأکید کرد: «بانک مرکزی حتی برای مشکل بورس حاضر به خرید ۱۱ هزار میلیارد تومان ارز صندوق توسعه نشد.»
جدال لفظی وزیر اقتصاد و رئیس کل سابق بانک مرکزی، شاید در روزهای آینده ادامه داشته باشد اما به طور قطع نتیجهای برای سهامداران ندارد. سهامداران بورس که با توجه به آزادسازی سهام عدالت تعدادشان کم هم نیست، این روزها پای مناظرهها مینشینند، برنامههای تبلیغاتی نامزدها را دنبال میکنند و روزنامهها و خبرگزاریها را دنبال میکنند تا شاید برنامه روشنی برای آینده بورس از زبان یکی از نامزدها بشنوند. در این میان فقط یکی از نامزدها آن هم بدون اعلام جزئیات برنامه و راهکار مدنظر خود اعلام کرده است بورس را سهروزه نجات میدهد. دیگر نامزدها نهتنها برنامه روشنی برای آینده بورس اعلام نکردهاند بلکه تنها به انتقاد از اتفاقات سال گذشته بورس پرداخته و با سهامداران زیاندیده همدردی کردهاند. همین رویکرد نامزدهای انتخابات ریاستجمهوری باعث شده است بورس نیز روند فرسایشی خود را ادامه بدهد. اگرچه میزان تقاضا این روزها افزایش اندکی داشته و از تعداد صف فروشها کاسته شده، اما روند بازار تغییری نکرده است. گروهی از سهامداران منتظر این بودند که در فاصله چند هفته مانده تا انتخابات روند بورس صعودی شود.
گروه دیگری نیز منتظر بودند که با مشخصشدن نامزدهای تأیید صلاحیتشده و اعلام برنامههای آنها، روند بورس تغییر کند. با این حال فرضیات هر دو گـــــروه اشتباه بود و بورس همچنان در کانال 1.1میلیون واحد در حال بالا و پایین شدن است، بدون اینکه جهت خاصی را دنبال کند.
اتفاقات و مؤلفههای امیدوارکننده بورس
در میان تمام پیشبینیها و تحلیلهایی که اشتباه از آب درآمده است، همچنان متغیرهای اقتصادی دیگری نیز وجود دارد که نمیتوان در بلندمدت آنها را نادیده گرفت. از یک سو، با نزدیکشدن به تیرماه، مجامع سالیانه شرکتها نیز یکی پس از دیگری برگزار میشود. گزارشهای شرکتها تا بدین جای کار نشان از رشد تولید و سودآوری نسبت به سال گذشته دارد. در نتیجه در شرایط عادی و روی کاغذ، تیرماه میتواند روزهای امیدوارکنندهای به همراه داشته باشد. از سوی دیگر قیمت کامودیتیها در بازارهای جهانی رشد قابل توجهی داشته است. مس جایگاه خود را در کانال 9 هزار دلار تثبیت کرده است، روی در محدوده 3 هزار دلار نوسان میکند، هر بشکه نفت خام بالاتر از 70 دلار معامله میشود و شاید مهمتر از این موارد، بیتکوین همچنان در روند نزولی خود بالا و پایین میشود. یکی از نگرانیهای سهامداران، احتمال افت سنگین دلار در صورت نتیجهبخشبودن مذاکرات وین و آزادسازی پولهای بلوکه شده ایران است.
اما بررسی روند دلار در ماههای اخیر نشان داده است این ارز پر مبادله تمایل بالایی به نوسان در بازه 22 تا 24 هزار تومان دارد و از مرز 20 هزار تومان هم نمیتواند پایینتر بیاید. در نتیجه تا حدودی ریسک افت سنگین دلار کاهش یافته است. مجموع این شرایط نشان میدهد مؤلفههای لازم برای صعود بورس مهیاست، اما کافی نیست. بازار منتظر شرایط باثباتتر و توجه سهامداران حقوقی است تا بتواند از این شرایط خارج شود.