1. واکسن کووید-19 باروری زنان را تحت تأثیر قرار می‌‌دهد
جرقه این باور غلط هنگامی زده شد که دکتر ولفگانگ ودارگ، پزشک و دانشمند ارشد سابق در حوزه آلرژی و تنفس درمانی در شرکت فایزر، و دکتر مایکل یادون، متخصص ریه، در ماه دسامبر سال 2020 پستی را در این خصوص در شبکه‌‌های اجتماعی به اشتراک گذاشتند. این دو نفر مدعی شدند که پروتئین اسپایک موجود در ویروس کرونا مشابه همان پروتئین اسپایکی است که مسئول رشد و اتصال جفت در طول دوران بارداری است. نگرانی این بود که درنتیجه ورود واکسن به بدن، سیستم ایمنی انسان نتواند بین این دو پروتئین اسپایک تمایز قائل شود و بنابراین به پروتئین موجود در جفت نیز حمله کند.
چنین ادعایی حقیقت ندارد. پژوهش‌‌ها نشان داده است که ساختار و ترکیب کلی پروتئین جفت با ساختار پروتئین اسپایک موجود در ویروس کرونا تفاوت بسیار دارد. علاوه بر این، در طول دوره‌‌های مطالعات بالینی روی واکسن فایزر، 23 داوطلب زن پس از واکسینه شدن باردار شدند. این را هم باید مدنظر قرار داد که فواید واکسینه شدن آن‌‌قدری هست که ریسک آلوده شدن زنان باردار به این ویروس را نپذیریم.
2. من قبلاً کرونا گرفته‌‌ام پس دیگر به واکسن نیازی ندارم
حتی کسانی که قبلاً به کووید-19 مبتلا شده‌‌اند هم ممکن است دوباره به سارس-کوو-2، ویروسی که عامل این بیماری است، آلوده شوند؛ اما دریافت واکسن می‌‌تواند از شما در مقابل مشکلات و عوارض جدی ناشی از ابتلا به کووید-19 محافظت کند. مشخص نیست که میزان مصونیتی که درنتیجه ایمنی طبیعی پس از آلوده شدن به این ویروس حاصل می‌‌شود، چقدر باشد؛ اما دانشمندان باور دارند که واکسن در مقایسه با آلوده شدن طبیعی به این ویروس، ایمنی و مصونیت بهتری به دست می‌‌دهد.
3. عوارض جانبی واکسن‌‌های کووید-19 خطرناک است
اغلب عوارض جانبی ناشی از واکسن‌‌های کووید-19 خفیف یا ملایم هستند. این عوارض شامل تب خفیف، درد بازو و ضعف و خستگی مفرط می‌‌شوند. البته این عوارض معمولاً پس از یک تا سه روز فروکش می‌‌کنند. عوارض جانبی نادری از قبیل لخته شدن خون درنتیجه تزریق واکسن «جانسون اند جانسون» گزارش شده است. احتمال بروز این عارضه جانبی بسیار کم است. به‌‌علاوه، ریسک لخته شدن خون درنتیجه ابتلا به کرونا 8 تا 10 برابر بیشتر از احتمال بروز لخته خونی در اثر تزریق واکسن است. در ضمن، پزشکان به‌‌خوبی به این نگرانی واقف هستند و آموزش‌‌های لازم نیز به آن‌‌ها داده شده است تا در صورت رخ دادن چنین مشکلی به‌‌سرعت آن را تشخیص دهند و درمان کنند.
اخیراً وب‌‌سایت هلث‌‌لاین (Healthline)، رسانه‌‌ای خبری که اطلاعات پزشکی منتشرشده در آن بررسی و راستی‌‌آزمایی شده‌‌اند، در مقاله‌‌ای فواید و عوارض واکسینه شدن را با عواقب ناشی از ابتلا به کووید-19 مقایسه کرده است. آسیب به ریه بهعنوان یکی از عوارض و مشکلات حاصل از ابتلا به کووید-19 معرفی شده است و در مقابل، سستی و ضعف عضلانی می‌‌تواند یکی از عوارض جانبی واکسن باشد. روشن است که سبک سنگین کردن فواید و خطرات و تصمیم‌‌گیری نهایی در مورد واکسینه شدن یا نشدن بر عهده شخص است اما این را هم باید در نظر گرفت که پژوهش‌‌های علمی بی‌‌خطر بودن واکسیناسیون را اثبات کرده است.
4. واکسن‌‌ها ریزتراشه‌‌ای دارند که می‌‌تواند افراد را ردیابی و کنترل کند
این یکی از تئوری‌‌های توطئه‌‌ای است که مخالفان واکسیناسیون ساخته‌‌اند و اشاعه داده‌‌اند. این افراد باور دارند که بیل گیتس، تاجر، سرمایه‌‌دار و خیر آمریکایی، می‌‌خواهد ریزتراشه‌‌هایی را در بدن افراد جاسازی کند تا بتواند به این وسیله حرکات آن‌‌ها را ردیابی کند و قصد دارد از واکسن بهعنوان روشی برای انتقال این ریزتراشه‌‌ها استفاده کند. روشن است که چنین ادعایی حقیقت ندارد و گیتس هم شخصاً در رسانه‌‌ها درباره آن توضیح داده است.
این شایعه هنگامی قوت گرفت که ویدئویی در فیس‌بوک منتشر شد و ادعاهای نادرستی را درباره ریزتراشه‌‌ای که می‌‌تواند روی برچسب بعضی از سرنگ‌‌های واکسن کووید-19 قرار داشته باشد، مطرح کرد. هدف از به کار بردن این ریزتراشه این است که بتوان تأیید کرد واکسن و ماده تزریقی آن تقلبی نیستند و منقضی هم نشده‌‌اند. به‌‌علاوه، این ریزتراشه می‌‌تواند در صورت استفاده شدن واکسن، این موضوع را تأیید کند.
به نظر می‌‌رسید افرادی که در این ویدئو نظرات خود را مطرح می‌‌کردند، به اشتباه تصور کرده بودند که این تکنولوژی نوعی ماده تزریقی است؛ اما این ریزتراشه بخشی از برچسب سرنگ است و نه خود ماده تزریقی واکسن.
5. مراحل تولید واکسن کووید-19 با عجله انجام شد، بنابراین احتمالاً چندان مؤثر نباشد
بله، واکسن بسیار سریع تولید شد و چنین چیزی به این دلیل ممکن بود که تکنولوژی تولید واکسن سال‌‌هاست که در حال پیشرفت است. وقتی اطلاعات ژنتیکی ویروس سارس-کوو-2 تشخیص داده شد، روند تولید واکسن نیز به‌‌سرعت آغاز شد. به‌‌علاوه، منابع کافی نیز در دسترس بود تا بتوان پژوهش‌‌های موردنیاز را از لحاظ مالی تأمین کرد و شبکه‌‌های اجتماعی هم کار پیدا کردن افراد داوطلب برای شرکت در مطالعات بالینی را راحت‌‌تر کردند. در ضمن، ازآنجاکه کووید-19 مسری است می‌‌شد به‌راحتی تعیین کرد که واکسن تولیدشده عملکرد مورد انتظار را داشته است یا خیر.
6. واکسن کووید-19 می‌‌تواند دی.ان.ای افراد را تغییر دهد
واکسن‌‌های مبتنی بر ام.آر.ان.ای یا آر.ان.ای پیام‌رسان (مثل فایزر) و واکسن‌‌های حاوی وکتورها یا ناقل‌‌های ویروسی (جانسون اند جانسون) همگی باعث می‌‌شوند که بدن شما در برابر ویروس سارس-کوو-2 مصونیت پیدا کند؛ بنابراین وقتی به این ویروس آلوده می‌‌شوید، بدن شما آماده است که با آن بجنگد. دی.ان.ای در هسته مرکزی سلول‌‌های شما قرار دارد و ماده واکسن اصلاً وارد هسته سلول نمی‌‌شود، پس نمی‌‌تواند دی.ان.ای افراد را تغییر دهد.
رسانه‌‌های جمعی و شبکه‌‌های اجتماعی نقشی بسیار مهم در اشاعه باورهای غلط و تئوری‌‌های توطئه دارند؛ بنابراین قبل از اینکه هر اطلاعاتی را با دیگران به اشتراک بگذارید، حتماً مطمئن شوید که منبع آن علمی، قابل‌‌اطمینان و معتبر باشد.
این مطلب ترجمه مقاله‌‌ای است با عنوان“Reluctant to be vaccinated for COVID-19? Here are six myths you can put to rest” که در تاریخ 30 جولای 2021 در وب‌‌سایت کانورسیشن (theconversation.com) منتشر شده است. این سازمان رسانه‌‌ای می‌‌کوشد نتایج پژوهش‌‌ها و مقالات منتشرشده توسط محققان، متخصصین و دانشگاهیان در حوزه‌‌های مختلف را در دسترس عموم قرار دهد.
