استقبال کم دانش‌آموزان اصفهانی از واکسیناسیون عمومی درحالی است که ستاد کرونا مدعی است از اواسط آبان‌ماه مدارس به‌مرور بازگشایی و دانش آموزان، پس از یک وقفه طولانی‌مدت بالاخره سر کلاس‌های درس حاضر خواهند شد؛ ادعایی که البته پیش از این نیز مطرح شده، اما جولان ویروس هزارچهره در کشور اجازه تحقق آن را نداده بود. حالا، اما وزارت بهداشت با تسریع روند واکسیناسیون دانش‌آموزان این‌بار مصمم است کمتر از یک ماه دیگر اجازه بازگشایی مدارس را صادر کند؛ اقدامی که به گفته فدایی، لازمه آن جدی‌گرفتن واکسیناسیون دانش‌آموزان است: «حضوری‌شدن مدارس تنها با استقبال گسترده دانش‌آموزان امکان‌پذیر است و اگر روال کنونی ادامه یابد، واکسیناسیون دانش‌آموزان تا بهمن‌ماه به طول می‌انجامد؛ بنابراین خانواده‌ها باید در خصوص واکسیناسیون فرزندان خود اقدام کنند و نگرانی در این باره نداشته باشند؛ چرا که واکسیناسیون تاکنون، برای دانش‌آموزان عارضه خاصی به‌دنبال نداشته است.» او همچنین می‌گوید که تیم‌های واکسیناسیون در برخی مدارس حاضر شده و به دانش‌آموزان واکسن می‌زنند؛ اما «با توجه به اینکه این تیم‌ها باید مراکز تجمیعی را ترک کنند و به مدارس بروند، ممکن است روند واکسیناسیون در پایگاه‌ها کند شود؛ بنابراین بهتر است دانش‌آموزان برای دریافت واکسن به مراکز تجمیعی مراجعه کنند.»

واکسن بزنیم یا نزنیم؟

واکسیناسیون دانش‌آموزان که با واکسن سینوفارم در حال انجام است، از آغاز تاکنون به محل بحث تبدیل شده و مخالفان و موافقان بسیاری دارد. اگر تا همین دیروز گفته می‌شد که ویروس کرونا کودکان را کمتر مبتلا می‌کند، اما امروز شواهد و قرائن نشان داده است که این ویروس کوچک و بزرگ نمی‌شناسد و حتی نوزادان نیز به آن گرفتار می‌شوند؛ شاید هم به همین دلیل است که برخی از ویروس‌شناسان تزریق واکسن به افراد زیر 18 سال را نیز ضروری می‌دانند و معتقدند که این افراد نیز باید در زمره واکسینه‌شده‌ها قرار گیرند تا هم بتوانند در مدارس حضور یابند و هم اینکه ایمنی جمعی در کشور حاصل شود. در این میان، اما آنچه باعث تردید و نگرانی خانواده‌ها در خصوص واکسیناسیون دانش‌آموزان در کشور شده، تزریق واکسن «سینوفارم» است؛ واکسنی که بسیاری از خانواده‌ها اگرچه خودشان آن را تزریق کرده‌اند، اما به نظر می‌رسد درباره آن چندان خوش‌بین نیستند و همین موضوع سبب شده تا اجازه دریافت آن را به فرزندانشان ندهند؛ اجازه‌ای که آموزش‌وپرورش در اواخر شهریورماه آن را از شروط تزریق واکسن به گروه سنی زیر 18 سال اعلام کرد.» آن‌طور که «ایسنا» گزارش داده است: «اخیرا مطالعه کارآزمایی بالینی درباره میزان اثربخشی واکسن سینوفارم در افراد زیر ۱۸ سال در مجله لنست منتشر شده است. شرکت‌کنندگان در این تحقیق در سه گروه سنی سه تا پنج سال، شش تا ۱۲ سال و ۱۳ تا ۱۷ سال و سه گروه دزهای مختلف هشت، چهار و دو میکروگرم و گروه کنترل موردمطالعه قرار گرفتند. در فاز اول ۲۸۸ نفر و در فاز دوم ۷۲۰ نفر بررسی شدند. عوارض ناشی از این واکسن اغلب خفیف یا متوسط بوده و شایع‌ترین عارضه درد محل تزریق و تب بوده است. بنابر اعلام وزارت بهداشت، واکسن سینوفارم در گروه سنی سه تا ۱۷ سال ایمن بوده و باعث ایجاد پاسخ ایمنی همورال قوی می‌شود؛ همچنین بهتر است از دز چهار میکروگرمی استفاده شود تا اثربخشی آن بیشتر باشد.  «تجارت‌نیوز» نیز گزارش داده است که «چین» (تولیدکننده واکسن «سینوفارم»)، سلامت این واکسن برای تزریق به کودکان سه تا ۱۷ ساله را تأیید کرده و «امارات متحده عربی» واکسن «سینوفارم» را برای تزریق به همین گروه سنی خریداری کرده است. این در حالی است که تقریبا در تمامِ کشورهای نیمکره غربی، تنها واکسن تأییدشده برای کودکان، واکسن «فایزر-بیون‌تک» است. سازمان جهانی بهداشت نیز واکسیناسیون کودکان، البته با واکسن «فایزر» را مطلوب می‌داند و می‌گوید: «کودکانی که بین ۱۲ تا ۱۵ سال دارند و به دلایل مختلف در ریسک بالاتری در مقابل بیماری کرونا قرار دارند، می‌توانند هم‌زمان با دیگرگروه‌هایی که در اولویت واکسیناسیون قرار دارند، واکسن «فایزر-بیون‌تک» را دریافت کنند تا با واکسیناسیون گروه‌های حساس در تمام جهان، ایمنی همگانی ایجاد شود؛ چرا که کودکان به طور کلی کمتر در معرض ابتلای شدید به کرونا هستند و واکسیناسیون آن‌ها هم صرفا با هدف جلوگیری از انتقال بیماری توسط آن‌هاست.» این درحالی است که برخی از اپیدمیولوژیست ها مخالف تزریق واکسن به کودکان زیر 18 سال هستند و برای افزایش سطح ایمنی جمعی در کشور راه‌های دیگری را پیشنهاد می‌دهند. رضا مرآثی، عضو هیئت‌علمی دانشگاه اصفهان، نیز یکی از همین افراد است. او در گفت‌وگو با «اصفهان‌زیبا» می‌گوید: «بهتر است به جای تزریق واکسن به کودکان، گروه‌های هدف دیگر به طور کامل واکسینه شوند و دو دز واکسن را دریافت کنند؛ چراکه هنوز تحقیقات کاملی در رابطه با واکسیناسیون کودکان (به‌ویژه واکسیناسیون با واکسن سینوفارم) انجام نشده است و نمی‌توان صرفا به پژوهش‌های موجود اکتفا کرد.»

مخالفان و موافقان چه می‌گویند؟

بــه‌رغــم مــخالفــت‌هــای متخصصان و نــارضایــتــی بــرخی از خــانــواده‌هــا واکسیناسیون دانش‌آموزان از دو هفته گذشته آغاز شده است و همچنان نیز ادامه دارد؛ موضوعی که وزارت بهداشت بر آن اصرار دارد. عرضه واکسن پاستورکواک که گفته می‌شود از ایمنی‌زایی بالایی برخوردار است و کودکان نیز می‌توانند آن را دریافت کنند نیز مزید بر علت شده تا وزارت بهداشت بر واکسیناسیون دانش‌آ‌موزان پافشاری کند و وعده بازگشایی مدارس در آبان‌ماه را بدهد؛ بااین‌حال، هنوز برخی از خانواده‌ها دل‌نگران این مسئله هستند و ترجیح می‌دهند صبر پیشه کنند. عاطفه که پسری 13ساله دارد و خودش سه ماه پیش واکسن سینوفارم را دریافت کرده است، می‌گوید: «تاکنون به فرزندم اجازه تزریق واکسن را نداده‌ام؛ چرا که مدام اظهارنظرهای ضدونقیضی در رابطه با واکسیناسیون کودکان می‌شود و همین مسئله هم باعث شده نگران شوم؛ البته با چند پزشک نیز مشورت کرده‌ام و آن‌ها نیز مخالف هستند. آن‌ها می‌گویند بهتر است کودک پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کند؛ تا اینکه بخواهد واکسن دریافت کند.»
عارف 17ساله، اما می‌گوید که دل به دریا زده و همین دو هفته پیش، واکسن سینوفارم تزریق کرده است: «عارضه خاصی پس از تزریق واکسن نداشتم؛ دو هفته دیگر نیز دز دوم را دریافت می‌کنم. خیلی از هم‌کلاسی‌هایم واکسن زدند و آن‌ها هم دچار مشکل خاصی نشدند.» سینا که به دختر 13ساله‌اش اجازه تزریق واکسن را نداده است، می‌گوید: «عجله وزارت بهداشت برای واکسیناسیون دانش‌آموزان اصلا ‌توجیه‌پذیر نیست. فعلا گفته می‌شود که فقط واکسن فایزر برای کودکان مناسب است؛ واکسنی که می‌گویند به کشور وارد نخواهد شد. تا وقتی اطمینان کامل پیدا نکنم که واکسن برای کودکان مشکلی به‌وجود نمی‌آورد، به فرزندم اجازه تزریق نمی‌دهم. وزارت بهداشت و آموزش‌و پرورش هم نباید این‌قدر برای بازگشایی مدارس عجله کنند.»