به‌رغم هشدارها و اعمال محدودیت‌ها اما اولین مورد از کرونا امیکرون که گفته می‌شد این ویروس را از کشورهای همسایه به ایران سوغات آورده، در تهران شناسایی شد و خیلی زود، سویه جدید کرونا در استان‌های مختلف ازجمله اصفهان شناسایی شد و هفته گذشته سخن‌گوی دانشگاه علوم‌پزشکی از شناسایی اولین فرد مبتلا به امیکرون در اصفهان خبر داد؛ موضوعی که باعث شد رضا فدایی، مسئول بیماری‌های واگیر مرکز بهداشت اصفهان و منصور شیری، مدیر آموزش و ارتقای سلامت معاونت بهداشتی دانشگاه علوم‌پزشکی اصفهان، دو مسئولی که در دو سال گذشته از نزدیک دستی بر آتش داشتند و در فرایند شناسایی و واکسیناسیون بیماران سهیم بودند، در جمع خبرنگاران حاضر شوند و در رابطه با سویه جدید کرونا شرح دهند و از گمانه‌زنی‌ها درباره احتمال وقوع پیک ششم کرونا در اواخر این ماه بگویند. رضا فدایی سخنان خود را این‌گونه آغاز کرد: «دو سال از شیوع کرونا در چین می‌گذرد. پاندمی کرونا با جامعه بشری بسیار بازی کرد؛ حتی زمانی که احساس شد، کرونا در حال فروکش‌کردن است، این ویروس دوباره روی دیگری از خود نشان داد و علم را هم به چالش کشید. این خصلت خانواده کروناویروس‌هاست؛ چراکه کرونا‌ویروس‌ها با آنفولانزا متفاوت هستند و تنوع زیادی دارند؛ از یک سرماخوردگی ساده گرفته تا مرس که چند سال پیش در عربستان شیوع پیدا کرد؛ اما تعداد کشته‌های آن به یک هزار نفر نیز نرسید و 30درصد از مبتلایان آن فوت کردند.»مسئول بیماری‌های واگیر مرکز بهداشت اصفهان در ادامه سخنانش افزود: «اگرچه هزاران بار درباره روش‌های پیشگیری و مراقبتی از کرونا در جامعه صحبت شده، هنوز این ویروس کنترل نشده است. پیک پنجم کرونا در مرداد و اوایل شهریورماه به اوج رسید؛ سپس رفته‌رفته سیر نزولی به خود گرفت؛ سیری که هنوز ادامه دارد و هنوز شواهدی (براساس آمار بستری‌ها و مرگ‌ومیرها) از بروز موج ششم در استان اصفهان مشاهده نمی‌شود.»
امیکرون؛ جهشی چشمگیر!
از دو سال گذشته تاکنون، کرونا جهش‌های مختلفی از خود نشان داده، جهش‌هایی که این ویروس را غیرقابل پیش‌بینی و مرموز کرده است: «ویروس بنا به ذات خود جهش می‌کند. معمولا جهش‌ها در جوامعی اتفاق می‌افتد که گردش ویروس آزادانه است؛ یعنی پوشش واکسیناسیون کم و تعداد مبتلایان زیاد است. شناسایی جهش‌ها نیز در مناطقی اتفاق می‌افتد که امکانات بسیار پیشرفته‌ای داشته باشند؛ به همین دلیل است که اولین‌بار خبر شیوع امیکرون در آفریقای جنوبی که دارای مجهزترین آزمایشگاه‌های ویروس‌شناسی است، منتشر و از آن به‌عنوان جهش چشمگیر یاد شد. جهش چشمگیر یعنی واریانتی که نگرانی‌ها را به‌سمت خود جلب می‌کند.» در این میان، اما اظهارنظرها در رابطه با امیکرون مختلف و متفاوت است؛ اگرچه فصل مشترک همه آن‌ها این است که این سویه از کرونا سرایت‌پذیری بالاتری دارد، برخی آن را جهشی خطرناک می‌دانند و بعضی می‌گویند ممکن است این سویه خط پایان داستان هولناک کروناباشد. آن‌طور که فدایی می‌گوید: «برخی از دولت‌ها مثل آفریقای جنوبی اعلام کرده‌اند که چون تعداد مبتلایان به امیکرون افزایش چشمگیری داشته، اما تعداد بستری‌ها با افزایش روبه‌رو نشده است، پس به نظر می‌رسد این سویه از نظر بالینی به نسبت سایر گونه‌ها خفیف‌تر است؛ منتهی سازمان بهداشت جهانی می‌گوید همه انواع کرونا می‌تواند منجر به ابتلا به بیماری شدید یا مرگ شود.»
آنچه از آغاز پاندمی کرونا تاکنون بارها تکرار و به شاه‌بیت توصیه‌های سازمان بهداشت جهانی و همچنین هشدارهای کارشناسان و متخصصان تبدیل شده، این است که واکسیناسیون و رعایت پروتکل‌های بهداشتی تنها راه گریز از ابتلا به سویه‌های مختلف کروناست؛ درحالی‌که به گفته فدایی، تاکنون فقط 450 نفر دز سوم واکسن را دریافت کرده‌اند؛ درحالی‌که سه‌میلیون و 900 نفر جمعیت بالای 18 سال واجد شرایط در استان حضور دارند؛ البته همه این جمعیت دو دز واکسن را هم دریافت نکرده‌اند؛ همچنین 84درصد افراد بالای 12 سال یک دز واکسن و 74درصد نیز دو دز واکسن دریافت کرده‌اند. از 32هزار زن باردار نیز حدود 23هزار نفر واکسن دریافت کرده‌اند. حدود 600 هزار نفر از افراد بالای 12 سال نیز اصلا واکسن تزریق نکرده‌اند.
فدایی در پاسخ به پرسش خبرنگار «اصفهان‌زیبا» مبنی بر اینکه آیا کیت‌های تشخیص کرونا امیکرون در اصفهان به اندازه کافی وجود دارد یا نه، پاسخ داد: «بله، این کیت‌ها روی برخی از نمونه‌ها تست می‌شوند؛ نمونه‌هایی که از یک خوشه انتخاب شده باشند، مثلا چند دانش‌آموز که هم‌زمان در یک مدرسه مبتلا شده باشند؛ همچنین بیمارانی که دارای نقص ایمنی بوده و افرادی که در «آی‌سی‌یو» بستری هستند. البته هدف، شمردن تعداد مبتلایان به امیکرون نیست؛ چون از نظر معیارهای قرنطینه در منزل و از نظر توصیه‌های بهداشتی و خانواده، بین مبتلایان فرقی وجود ندارد.
این جامعه خوش‌خیال!
منصور شیری، مدیر آموزش و ارتقای سلامت معاونت بهداشتی دانشگاه علوم‌پزشکی اصفهان نیز در ادامه این نشست، ضمن تأیید صحبت‌های فدایی، از پیش‌بینی‌ها و گمانه‌زنی‌های دیگری هم خبر داد: «پیش‌بینی می‌شود اواخر دی یا اوایل بهمن‌ماه با موج ششم کرونا روبه‌رو شویم.» دلیل این حدس و گمانه‌زنی‌ها از نظر او روند انفجاری این بیماری در کشورهای غربی و اروپایی است: «بنابراین باید آمادگی لازم برای مواجهه با پیک ششم کرونا را داشته باشیم. در این میان، مهم‌ترین موضوع نیز افکار عمومی است؛ زیرا در حال حاضر جامعه دچار یک خوش‌خیالی شده که کرونا به اتمام رسیده است؛ به همین خاطر هم دیگر به رعایت پروتکل‌های بهداشتی پایبند نیست. اکنون هم خریدها و دیدوبازدیدهای عید نگرانی‌هایی را در رابطه با احتمال افزایش تعداد مبتلایان به کرونا به‌وجود آورده است.»
لزوم افزایش سواد سلامت
البته همه این‌ها در حد حدس و گمان است و شاید روی دیگری از سکه هم وجود داشته باشد؛ زیرا شیری می‌گوید: «دلایلی هم وجود دارد برای اینکه این حدس و گمانه‌زنی‌ها رخ ندهد؛ چراکه در حال حاضر سطح ایمنی مردم بالا رفته و واکسیناسیون نیز به تازگی رخ داده است.» شیری هم مثل همه متخصصان این حوزه در ادامه حرف‌هایش واکسن‌نزده‌ها را اولین کسانی دانست که در معرض خطر ابتلا به کرونا امیکرون هستند: «بررسی‌ها نشان می‌دهد دو دز واکسن تنها 20 تا 30 درصد ایمنی ایجاد می‌کند؛ درحالی‌که دریافت سه دز واکسن، 75 تا 80درصد ایمنی به‌وجود می‌آورد؛ بنابراین بسیار تفاوت است بین کسی که دو دز واکسن دریافت کرده با کسی که سه نوبت واکسن زده است؛ همچنین استفاده از ماسک و صحیح‌زدن آن نیز می‌تواند از ابتلا به امیکرون جلوگیری کند. فضاهای بسته و کوچک مانند آسانسور بسیار خطرناک هستند.»
او درباره سیل اطلاعات در رابطه با کرونا نیز هشدار داد و گفت: «سازمان بهداشت جهانی به این اطلاعات اینفودمی می‌گوید؛ اطلاعاتی که باعث ترس جامعه می‌شود و تهدیدی برای سلامتی مردم به‌شمار می‌آید و سبب عدم اثربخشی اقداماتی می‌شود که در راستای کنترل و مدیریت پاندمی کرونا در جامعه صورت می‌گیرد و همبستگی اجتماعی را کم می‌کند؛ بنابراین لازم است سواد سلامت مردم با تولید و مشارکت و ارزیابی اطلاعات افزایش یابد.»
