بعضی دیگر، اما این موضوع را قبول ندارند و می‌گویند سیاست‌های کنونی نمی‌تواند مشکل کاغذ را به‌طورکلی حل کند و تنها همچون یک مسکن موقتی عمل خواهد کرد. امیر اکبری، سردبیر روزنامه «اصفهان امروز» و فعال رسانه‌ای، دراین‌باره با «اصفهان‌زیبا» به گفت‌وگو نشسته است.

نفس مطبوعات این روزها به خاطر نبود کاغذ به شماره افتاده است. به نظر شما دلیل وضعیت کنونی مطبوعات چیست؟

کاغذ هم مانند هر محصول دیگری که در کشور استفاده می‌شود، دارای زنجیره تأمین و تولید و توزیع است. بخشی از کاغذ موردنیاز در داخل تولید می‌شود و بخشی دیگر نیز از طریق واردات. پس مثل هر کالای دیگری اگر کاغذ به‌صورت دولتی تأمین می‌شود، دولت موظف است شرایط تولید و توزیع و تأمین آن را مدیریت کند و اگر این مسئولیت به عهده دولت نیست، باید شرایطی فراهم شود که بخش خصوصی بتواند آن را مدیریت کند. در حال حاضر کارخانه چوب و کاغذ مازندران سال‌هاست به دلایل متعددی که مطرح می‌شود، از چرخه تولید کاغذ خارج‌شده است؛ یعنی کاغذ روزنامه تولید داخل فعلا وجود ندارد و اگر هم هست، بسیار محدود است و به افراد خاص تعلق می‌گیرد؛ همچنین اختصاص ارزهای ۴۲۰۰ و نیمایی و … به واردات کاغذ باعث شده است رانت‌های مختلفی در این زمینه به‌وجود آید؛ به‌طوری‌که شاهد هستیم کاغذهایی که با این ارزها واردشده، اصلا توزیع نشده‌اند یا با قیمت‌های بالاتر در اختیار مصرف‌کنندگان قرارگرفته و آن‌هایی هم که تصمیم به واردات کاغذ به‌صورت آزاد داشته‌اند، نتوانسته‌اند موفق عمل کنند. همه این عوامل دست‌به‌دست هم داده است تا اکنون شاهد نبود کاغذ و مشکلات روزنامه‌ها باشیم.

برخی از فعالان رسانه و همچنین حوزه چاپ معتقدند که با اقدام دولت درزمینه واردات کاغذ به‌زودی مشکل نایابی این کالا حل خواهد شد. نظر شما دراین‌باره چیست؟

این اقدامات مشکل کاغذ را به‌طور اساسی حل نخواهد کرد و تنها به‌عنوان مسکنی موقت و برای دو سه هفته عمل می‌کند. پروسه واردات کاغذ آن‌هم در فصل زمستان، زمان‌بر و دچار مشکلاتی است. با این شرایط اگر همین امروز هم برای واردات کاغذ اقدام شود، چندین ماه طول می‌کشد که محموله به کشور وارد شود؛ پس به نظر می‌رسد روزنامه‌ها در ماه‌های آتی نیز با مشکل کمبود کاغذ روبه‌رو باشند. از طرف دیگر، گفته می‌شود انبار کاغذی در جنوب تهران کشف و کاغذهای انبارشده به بازار واردشده است؛ درحالی‌که عملا این موضوع هم تأثیر آن‌چنانی بر بهبود وضعیت کاغذ نداشته است.
 از طرف دیگر، کاغذ به‌غیراز روزنامه مصارف دیگری هم دارد؛ برای مثال، در صنایع شیشه نیز استفاده می‌شود و به همین دلیل به نظر نمی‌رسد واردات کاغذ تنها بتواند چاره‌ساز باشد و مطبوعات را از وضعیت کنونی نجات دهد.

حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی کاغذ مخالفان و موافقان خود را دارد. به نظر شما اگر ۴۲۰۰ حذف شود، چه اتفاقی در حوزه کاغذ رخ خواهد داد؟

اختصاص ارز ۴۲۰۰تومانی به کاغذ در راستای حمایت از مطبوعات باید باشد. اگر این ارز اختصاص‌یافته بود، کاغذ الان باید کیلویی پنج‌هزار تومان عرضه می‌شد ونایاب نمی‌بود؛ درحالی‌که اکنون قیمت هر کیلو کاغذ حدود 40هزار تومان است و ارز ۴۲۰۰ تومانی فقط اسماً به کاغذ اختصاص یافته است. پس این به معنای آن است که این اقدام نتوانسته کارساز باشد و به همین دلیل نیز حذف آن در این شرایط می‌تواند اوضاع را بهتر کند؛ تا اینکه بخواهد این‌گونه و بدون تأثیر ادامه یابد. زمانی که واردات آزاد باشد و ارز آزاد به کاغذ تخصیص یابد، دیگر رانتی به وجود نمی‌آید و تاجرها برای واردات کاغذ مجبور به رقابت با یکدیگر می‌شوند؛ اما  وقتی کاغذ با ارز  ۴۲۰۰تومانی وارد شود، تاجر آن را در انبار ذخیره می‌کند و به‌صورت قطره‌چکانی و باقیمتی چند برابر آن را به فروش می‌رساند. با حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی دیگر چنین اتفاق‌هایی نخواهد افتاد. در این وضعیت دولت هم می‌تواند برای حمایت از مطبوعات ما‌به‌التفاوت را به‌صورت دیگر به مطبوعات کمک کند؛ نه این‌گونه که اسماً ارز ۴۲۰۰ تومانی برای واردات کاغذ اختصاص یابد؛ اما درواقع به نفع و کام دلالان و افرادی که دارند از وضعیت این بازار آشفته سوءاستفاده می‌کنند، باشد؛ همچنین کارخانه چوب و کاغذ مازندران، کارخانه‌ای دولتی به شمار می‌آید؛ به همین دلیل هم به‌راحتی می‌توان در کوتاه‌مدت آن را به کارخانه‌ای تبدیل کرد که خط تولیدش را به تولید کاغذ روزنامه اختصاص دهد. چاره کار آسان و شدنی است؛ اما آگاهانه یا ناآگاهانه برخی این صنعت را به‌سمت نابودی سوق می‌دهند.

با این اوصاف مشکل نایابی کاغذ روزنامه همچنان ادامه‌دار خواهد بود و باید منتظر اتفاق‌های ناخوشایند دیگری در این حوزه باشیم.

بنده چندان به بهبود اوضاع خوش‌بین نیستم؛ چراکه اکنون به‌غیراز مشکل واردات و تولید کاغذ، برخی از روزنامه‌ها از رانت‌های ویژه‌ای هم برخوردار هستند! اگر دولت مداخله‌های خود را کاهش دهد و مدیریت این حوزه را به دست خود صنف بسپارد، شاهد نتیجه بهتری خواهیم بود.