بر همین اساس، 21 فیلم برای اکران نوروزی تقاضا دادند؛ درحالی‌که در شرایط مشابه سال گذشته که در آن شیوع کرونا به اندازه امروز نبود، حتی یک فیلم نیز متقاضی اکران نوروز نبود؛ بنابراین می‌توان امیدوار بود که پس از چندماه نوسان استقبال از آثار سینمایی، اکنون اکران نوروزی بتواند محک بسیار خوبی برای سنجش سینماها باشد؛ اینکه آیا سینما توانسته است خود را به شرایط نرمال نزدیک کند یا همچنان تحت‌تأثیر کرونا و سایه سنگین آن در حال درجازدن و در مرحله آزمون‌وخطا و اعتمادسازی برای مخاطبانش است، در اکران نوروز 1401 مشخص خواهد شد.
روی کاغذ، همه‌چیز به نفع سینماست. یک ترکیب خوب برای نوروز امسال انتخاب‌شده که شامل آثار جشنواره سال گذشته، جشنواره امسال و فیلم‌های خارج از جشنواره است. به لحاظ گونه نیز فیلم‌ها از تنوع خوبی برخوردار بوده و در گیشه سرشکن نمی‌شوند. این ترکیب هوشمندانه در کنار نشانه‌های احیای سینما سبب می‌شود امیدواری‌های بسیاری در خصوص گیشه نوروز 1401 رقم بخورد؛ امیدواری‌هایی که حتی این گمانه را تقویت کرده که این فیلم‌ها در کمتر از یک‌ماه تا آغاز ماه مبارک رمضان بتوانند معادل کل گیشه امسال (حدود 150میلیارد) فروش داشته باشند؛ رؤیایی که باید دید آیا گیشه نوروز توان تحقق آن را دارد.
البته‌مانند هرسال، از هم‌اکنون نیز اخبار بسیاری حول این فیلم‌ها شکل گرفته است؛ ازجمله این خبر که دو روز پس از انتشار رسمی این اسامی مطرح شد؛ مبنی بر اینکه سازمان سینمایی هنوز این فهرست را تأیید نکرده و ممکن است فیلم‌های اکران نوروزی، دچار تغییر شوند؛ احتمالی که نباید چندان آن را جدی گرفت.
برای درک توانمندی حقیقی این آثار در گیشه، نگاهی خواهیم داشت به تمام فیلم‌هایی که قرار است از هجدهم اسفندماه در قالب اکران نوروزی روی پرده بروند.
روز صفر
نخستین ساخته سینمایی «سعید ملکان»، استانداردهای تریلرسازی در سینمای ایران را چند پله ارتقا داد؛ فیلم خوش‌ساختی که به برهه‌ای از زندگی «عبدالمالک ریگی» می‌پردازد و در آن تلاش شده با یک روند استاندارد از ریتم‌سازی و تعلیق، کشش زیادی برای حفظ مخاطب در طول 110 دقیقه ایجاد شود.
فیلم در جشنواره فجر دو سال پیش نمایش داده شد و توانست از 9 شاخه نامزدی، در پنج رشته به سیمرغ برسد و رکورددار جشنواره آن دوره شود.
«روز صفر» تقریبا در تمامی آیتم‌های اجرایی خود درخشان ظاهرشده و در صورت تبلیغات هدفمند، به‌راحتی می‌تواند حتی رکوردهای جالبی را در گیشه خلق کند.
البته دامنه حواشی فیلم نیز از «روز صفر» یک اثر کنجکاوی‌برانگیز ساخته است. هزینه تولید هشت‌میلیاردی فیلم در سال 98 ، به سرقت رفتن برخی ادوات فیلم‌برداری و جداشدن برخی از عوامل این فیلم در آلمان و درخواست پناهندگی آنان از دولت این کشور، ازجمله مواردی است که نام «روز صفر» را در این دو سال، حسابی بر سر زبان‌ها انداخته است.
البته حضورنیافتن عوامل این فیلم در مراسم اختتامیه جشنواره فجر و عدم‌پذیرش پنج سیمرغ به دلیل آنچه اعتراض به داوری فیلم‌هایی که جشنواره آن دوره را تحریم کرده بودند نیز بازتاب‌های گسترده‌ای پیدا کرد و تا مدتی نقل رسانه‌ها بود.
در این فیلم، دو بازی درخشان از «امیر جدیدی» و «ساعد سهیلی» می‌بینیم.
شادروان
دومین ساخته «حسین نمازی»، یکی از غافلگیری‌های جشنواره امسال بود؛ فیلمی ساده که تا پیش از نمایش در جشنواره، اطلاع‌رسانی چندانی درباره آن نشده بود؛ اما مواجهه مخاطبان با این فیلم سبب شد در رتبه چهارمین فیلم محبوب مخاطبان جشنواره جای گیرد. با توجه به فضای کمیک فیلم، تاکنون کم‌سابقه بوده که یک فیلم سرخوشانه، این‌چنین در جشنواره فیلم فجر، موردعلاقه منتقدان، اهالی رسانه و مخاطبان معمول آن قرار
گیرد. بزرگ‌ترین امتیاز این فیلم، آن است که برخلاف کمدی‌های مشابه این سال‌های سینمای ایران، تابع قواعد و چارچوب‌های کلاسه‌بندی‌شده دســت‌وپــاگیــر نــیــسـت. تـــاحـــدودی ضدقصه عمل می‌کند و بیشتر نان شخصیت‌پردازی‌هایش را می‌خورد تا موقعیت عجیبی که آن‌ها را در آن گیر انداخته است. در همین زمینه، دیالوگ‌های طنازانه خوبی برای شخصیت‌ها نوشته‌شده که در کنار ریتم تند داستان، فضاسازی خوبی را برای مخاطب پدید آورده و مصداق بارز یک فیلم مفرح است؛ البته فیلم بازیگر بفروش چندانی ندارد؛ اما تجربه جشنواره فجر و خبررسانی‌های بسیار مثبتی که راجع به این فیلم شده، زمینه را برای یک گیشه بسیار خوب فراهم کرده است؛ اتفاقی که در صورت تبلیغات درست و بهره‌مندی از سانس‌های خوب، دست‌یافتن به آن، کار چندان دشواری برای «شادروان» نخواهد بود.
نمازی، پنج سال پیش «آپاندیس» را به‌عنوان اثر اول جلوی دوربین برد که بهرغم اکران محدود، با واکنش‌های مثبتی از جانب مخاطبان و حتی جشنواره‌های خارجی مواجه شد. او حالا با «شادروان» درصدد جبران آن اکران معنادار و تبعیض‌آمیز است.
در «شادروان» سینا مهراد، نازنین بیاتی، گلاره عباسی، بهرنگ علوی و رؤیا تیموریان بازی می‌کنند.
علفزار
این فیلم، دیگرشگفتی جشنواره امسال بود که از همان دقیقه نخست تا سکانس انتهایی خود، ملتهب است. فیلم با دست‌گذاشتن روی یک سوژه داغ که می‌تواند برای هر سلیقه مخاطب، جذاب و پرتعلیق باشد، یک روایت پرنفس را به نمایش می‌گذارد که در آن آشکارا، نوعی نقد اجتماعی و کنش‌مندی اخلاقی مشهود است.
نوع پرداخت به سوژه‌ای که شاید تاکنون با این میزان جسارت و شجاعت در سینمای ایران به آن پرداخته نشده، سبب شد خیلی‌ها تصور کنند این فیلم هیچ‌گاه رنگ پرده را به خود نخواهد دید؛ اما واکنش‌های منطقی و حساب‌شده «بهرام رادان» به‌عنوان تهیه‌کننده این کار سبب شد فیلم، نه‌تنها وارد هیچ حاشیه‌ای نشود، بلکه با کسب 13 نامزدی و دریافت چهار سیمرغ، به‌عنوان یکی از تأثیرگذارترین و بهترین آثار این دوره شناخته شود.
حتی قاچاق‌شدن نسخه پرده‌ای این فیلم در سینماهای مردمی جشنواره نیز با درایت خوب سازندگانش، از بروز هرگونه حاشیه و تبلیغات منفی علیه فیلم جلوگیری به عمل آورد و اجازه داد «علفزار» فرایند طبیعی خود را در جشنواره چهلم ادامه دهد.
با توجه به عدم‌اقبالی که عموما جشنواره به ملودرام‌های اجتماعی ازاین‌دست نشان می‌دهد، فیلم فارغ از کسب اعتماد داوران، اهالی رسانه و منتقدان، در سینماهای مردمی نیز با استقبال خیره‌کننده‌ای مواجه شد و توانست تنها با چند رأی کمتر، در رده سومین فیلم محبوب تماشاگران جشنواره امسال قرار گیرد.
این حجم استقبال از این فیلم در کنار نقدهای بسیار مثبتی که بر آن نوشته شد، در کنار افتخارآفرینی در اختتامیه و البته برخورداری از سوژه متهورانه سبب شده است «علفزار» این توانمندی را در خود ببیند که رکورد پرفروش‌ترین فیلم سینمای اجتماعی این سال‌ها را که در اختیار «متری شیش‌ونیم» است، با فروش 30میلیاردتومانی، به نام خود زده و در گیشه نیز افتخارآفرین ظاهر شود.
در نخستین ساخته «کاظم دانشی»، پژمان جمشیدی، سارا بهرامی، ستاره پسیانی، ترلان پروانه و مهدی زمین‌پرداز بازی کرده‌اند.
قدغن
یک کمدی اجتماعی مفرح است که «حسین فرحبخش» در قامت تهیه‌کننده آن را تولید کرده است. «فرحبخش» در اکران نوروزی سال گذشته نیز «تک‌خال» را روی پرده داشت که با اوضاع ناگوار سینماها به فروش قابل‌قبولی دست یافت. البته فرحبخش در تمامی این سال‌ها، نبض استقبال مخاطب را شناخته و آثار او، همواره با استقبال چشمگیری از سوی مخاطبان مواجه می‌شود. این تجربه سبب شده است هم‌اکنون «قدغن» را به‌عنوان یکی از آثار پرفروش اکران نوروز 1401 تصور کنیم. این کارگردان در طول دو سال گذشته که کمتر تهیه‌کننده‌ای حاضر به نمایش فیلم خود بود، برای روشن‌ماندن چراغ سینما، دو فیلم خود را اکران کرد و متحمل ضرر شد؛ درحالی‌که اگر فیلم‌های خود را برای بعد از کرونا نگه می‌داشت، می‌توانست تا چند برابر فروش آن فیلم‌ها گیشه داشته باشد. حالا او با «قدغن» در تلاش است تا ناکامی‌های آن دو فیلم را پوشش دهد و به گیشه‌ای پررونق دست یابد.
این امیدواری باتوجه به سوژه خوب فیلم که برگرفته از آسیب‌های اجتماعی و ورود به حریم خصوصی است، کاملا تحقق‌پذیر است. در دومین ساخته «مجید مافی»، سام درخشانی، افسانه چهره‌آزاد، کریم امینی، ونوس کانلی، رزا بیات، ساناز سعیدی و فرنیا طاوسی به ایفای نقش پرداخته‌اند و «جواد یساری» هم ترانه آن را خوانده است.
لامینور
«داریوش مهرجویی» پس از هشت سال به گیشه بازگشته است. او در سال 98 درام موزیکال «لامینور» را جلوی دوربین برد؛ فیلمی که خود او از آن به‌عنوان قسمت دوم «سنتوری» نام برده است؛ اما با محوریت زنانه؛ چراکه قهرمان «لامینور»، برخلاف «سنتوری»، یک دختر است.
همین رویکرد و اینکه ممکن بود درزمینه فعالیت یک دختر در موسیقی، مشکلاتی به‌وجود بیاید و البته مجموعه‌اتفاق‌هایی که برای «سنتوری» رخ داد، مهرجویی را مجاب کرد در تمام این سه سال، فیلم خود را به جشنواره ندهد. حواشی «سنتوری» نیز از اکران جشنواره‌ای آن فیلم آغاز شد و کار را به جایی رساند که آن فیلم هیچ‌گاه تا به امروز، رنگ پرده را به خود نبیند و زیان‌های هنگفتی را برای سرمایه‌گذار و تهیه‌کننده آن به‌بار بیاورد.
طبق شنیده‌ها، «لامینور» به فیلم خوبی تبدیل‌شده که با اختلاف فراوانی نسبت به ساخته‌های اخیر مهرجویی، از قابلیت جذب مخاطب برخوردار خواهد بود. این تخمین به اندازه‌ای است که «لامینور» را تا اندازه‌های پرفروش‌ترین فیلم اکران نوروز 1401 بالا برده است، تخمینی که دور از انتظار هم نیست. البته این فیلم، فارغ از بازگشت مهرجویی پس از هشت سال به پرده سینما، برای سینمادوستان، یک ویژگی دیگر نیز دارد و آن، همکاری مجدد مهرجویی با «علی نصیریان» و «عزت‌الله رمضانی‌فر» پس از 40 سال است.
در جدیدترین ساخته مهرجویی، علی نصیریان، عزت‌الله رمضانی‌فر، علی مصفا، سیامک انصاری، پردیس احمدیه، مهرداد صدیقیان، کاوه آفاق، بیتا فرهی و فریماه فرجامی به ایفای نقش پرداخته‌اند.
مرد بازنده
ششمین ساخته سینمایی «محمدحسین مهدویان» در جشنواره امسال فجر، واکنش‌های متفاوتی را به خود دید. فیلم اگرچه در رده‌بندی محبوب‌ترین فیلم‌های جشنواره از نگاه مردم، در رتبه پنجم قرار گرفت، اما با بی‌تفاوتی هیئت‌داوران مواجه شد. این بی‌تفاوتی به‌اندازه‌ای بود که مهدویان در یادداشتی، با جشنواره خداحافظی کرد و پس از شش دوره متوالی، این‌طور به نظر می‌رسد که حداقل، فیلم بعدی خود را به این رویداد نمی‌دهد.
کسانی که سریال «زخم کاری» مهدویان را دنبال کرده و آن را دوست داشتند، به‌احتمال فراوان از «مرد بازنده» نیز استقبال رضایت‌بخشی به عمل خواهند آورد. فیلم درواقع در همان حال‌وهوای داستان پلیسی و ماجرای مافیا روایت‌شده و این‌گونه به نظر می‌رسد که موفقیت‌های آن سریال در کنار استقبال خیره‌کننده‌ای که از آن به عمل آمد، سبب شد مهدویان ریسک چندانی نکرده و برای فیلم بعدی خود، بهرغم فضای داستانی مشابه با آن سریال، حتی از بازیگران اصلی آن کار، در اینجا نیز بهره ببرد تا موج استقبال‌ها را از شبکه نمایش خانگی و پلتفرم‌های اینترنتی، به سالن‌های تاریک سینما بکشاند.
این رویکرد اگرچه در میان داوران و تاحدودی منتقدان، جواب نداد، در سینماهای مردمی، با حجم چشمگیری از میزان استقبال بدرقه شد. در «مرد بازنده»، جواد عزتی، رعنا آزادی‌ور، آناهیتا درگاهی، بابک کریمی، امیر دژاکام و مهدی زمین‌پرداز، بازی کرده‌اند.
موقعیت مهدی
شاید کمتر کسی تا پیش از آغاز جشنواره چهلم تصور می‌کرد در سینمایی که درام‌های اجتماعی، حرف اول گیشه و فستیوال‌های سینمایی را می‌زند، یک فیلم بیوگرافی بر بستر دفاع‌مقدس تا این اندازه به چشم آمده و با استقبالی خیره‌کننده مواجه شود.
نخستین ساخته سینمایی «هادی حجازی‌فر» در قالبی اپیزودیک، به چهار سال انتهایی عمر شهید باکری می‌پردازد. فیلم به مدد تلفیق بخش‌های خانوادگی زندگی شهید در کنار رشادت‌های او در صحنه نبرد، توانست به فضاسازی مهیجی در این زمینه دست یابد و حیات نوینی از سینمای دفاع مقدس را در کشور تجربه کند.
امتیاز بزرگ «موقعیت مهدی» آن است که نخواسته برخلاف آثار مشابه، در شکل قهرمان‌پردازی، دست به غلو زند؛ همچنین اجازه رشد درام را در این فضا نداده است. رویکرد اجرایی نوین کار که سبب می‌شود «موقعیت مهدی» چند پله جلوتر از «ایستاده در غبار» باشد، مخاطبان این فیلم را به‌نوعی ذوق‌زده کرده است.
«موقعیت مهدی» با کسب 14 نامزدی، رکورددار این بخش شد و در شب اختتامیه نیز پنج سیمرغ ازجمله سیمرغ بهترین فیلم را از آن خود کرد. این فیلم همچنین در رده‌بندی محبوب‌ترین فیلم از نگاه مردم، در رده دوم ایستاد که یک آمار خارق‌العاده برای نخستین فیلم یک کارگردان به حساب می‌آید.
در «موقعیت مهدی»، هادی حجازی‌فر، ژیلا شاهی، وحید حجازی‌فر و روح‌الله زمانی به ایفای نقش پرداخته‌اند.
