طی روزهای اخیر و همزمان با برگزاری هفته فرهنگی اصفهان (از 13 تا 19 اردیبهشت)، چهره دیپلماسی شهر پررنگتر از همیشه خود را نشان داد. برگزاری اختتامیه جشنواره بینالمللی نقاشی کودکان و نوجوانان با حضور سفیر ترکمنستان روز 17 اردیبهشت ازیکطرف و سفر یکروزه وزیر امور خارجه لهستان به اصفهان در صدر هیئتی دیپلماتیک و باهدف شرکت در نمایشگاه عکس کودکان لهستانی نیز در روز دوشنبه 19 اردیبهشت از سوی دیگر، نوید شروع فصلی تازه را برای حوزه دیپلماسی شهری اصفهان میدهد. طی سالهای گذشته اصفهان با داشتن روابط قابلتوجه در حوزه بینالملل توانست با معرفی ظرفیتها و ساختارهای موجود در بخشهای فرهنگی، گردشگری، ورزشی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی، نام خود را در زمره شهرهای فعال در حوزه دیپلماسی شهری به ثبت برساند و نقش بسزایی نیز در تقویت و توسعه ارتباطات بینالمللی شهری ایران داشته باشد. برگزاری نمایشگاهها و جشنوارههای عـــلــمیفــرهــنــگی، عـــقـــد قــراردادهـــای خواهرخواندگی جدید و احیای روابط با خواهرخواندههای قدیمی، توسعه روابط علمی دانشگاهی با بسیاری از کشورها و درنهایت تعامل و ارتباط نزدیک مقامات، مـسئـولان و هـمچنین سـرمـایـهگـذاران اصفهانی با بسیاری از مقامات دیپلماتیک و تجار بینالمللی از سراسر دنیا حتی در دوران کرونا از یاد نرفت و توسعه شهری برای ایجاد رفاه شهروندی همچنان برای اصفهان در اولویت بود. عملکردی که این شهر را بهعنوان یک الگو باهدف تقویت روابط بینالملل برای دیگر شهرهای ایران معرفی کرد.
در هفته فرهنگی، اصفهان میزبان دو دیپلمات ارشد لهستان و ترکمنستان و مسئولانی از وزارت امور خارجه کشورمان شد
ایرانیان از گذشته پناهندگان را با آغوش باز پذیرا بودهاند
دو روز پس از برگزاری آیین اختامیه مسابقه بینالمللی نقاشی کودکان و نوجوانان اصفهان با 1200 اثر از ۲۸ استان ایران و 800 اثر خارجی از 18 کشور جهان ازجمله ارمنستان، اسپانیا، آذربایجان، آلمان، آمریکا، بلاروس، بوسنی و هرزهگوین، ترکیه، سریلانکا، کانادا، کلمبیا، نیجریه، نیکاراگوئه و هند که با حضور احمد قربان، سفیر ترکمنستان در ایران، عبدالله سهرابی، دستیار وزیر امور خارجه و رضا پیرپیران، مسئول هماهنگی امور نمایندگیهای وزارت امور خارجه در داخل کشور، وزیر امور خارجه لهستان نیز وارد اصفهان شد. زبیگنیو رائو که روز شنبه و بهمناسبت فرارسیدن هشتادمین سالگرد یادبود ورود آوارگان لهستانی به ایران در جریان جنگ جهانی دوم با مقامات ایران همچون رئیس مجلس شورای اسلامی، وزیر امور خارجه و رئیسجمهور کشورمان در تهران دیدار داشت و درباره مسائل دوجانبه، منطقهای و بینالملل رایزنی و گفتوگو کرده بود، روز دوشنبه هفته جاری به همراه سفیر این کشور در ایران، برای بازدید از اماکن تاریخی اصفهان و همچنین شرکت در افتتاحیه نمایشگاه عکس کودکان لهستانی با عنوان «بهسوی امید»، به اصفهان سفر کرد.
در مراسم استقبال از دیپلمات ارشد از لهستان، معاون سیاسی و امنیتی استاندار اصفهان گفت: روابط دو ملت از دیرباز دوستانه و خوب بوده است و امروز نیز از میزبانی میهمانان لهستانی خرسندیم. محمدرضا جاننثاری با اشاره به مهاجرت لهستانیها بهویژه کودکان این کشور به اصفهان در خلال جنگ جهانی دوم خاطرنشان کرد: ایرانیان همواره در طول تاریخ از جنگ بیزار بودهاند و هر زمان در هرکجای جهان ظلمی واقعشده است، پناهندگان را با آغوش باز پذیرا بودهاند. او بابیان اینکه امیدواریم در هیچ کجای جهان جنگ نباشد، گفت: مراودات دو کشور میتواند سبب پیشرفت دوجانبه شود. معاون استاندار اصفهان خطاب به وزیر امور خارجه لهستان گفت: خوشحالیم میزبان شخصیت دانشمند و فهیمی هستیم که این دیار را بهخوبی میشناسد. زبیگنیو رائو نیز طی این مراسم و بابیان اینکه ارتباطات لهستان با ایران به بیش از ۵۰۰ سال قبل بازمیگردد و دو کشور همواره در طول تاریخ مراودات خوبی با یکدیگر داشتهاند، خاطرنشان کرد: مردم اصفهان و ایران بسیار مهماننواز هستند و نزدیکی مردم دو کشور میتواند زمینه مناسبی برای توسعه روابط باشد. وزیر امور خارجه لهستان افزود: بر اساس یک فلسفه اخلاقی، انسان مختار است که به شهری برود یا نرود، اما درباره اصفهان و ارزشهای والای آن بهطورقطع باید به این شهر سفر کرد.
تجربه ایران و لهستان، تجربهای قابلانتشار برای تمام کشورهاست
در مراسم افتتاحیه نمایشگاه عکس کودکان لهستانی، شهردار اصفهان نیز به همراه معاون فرهنگی خود و همچنین مسئول نمایندگی وزارت امور خارجه اصفهان، میزبان وزیر امور خارجه لهستان در حوزه هنری اصفهان بود. علی قاسمزاده بابیان اینکه همواره خاطرات خوبی از مردم لهستان در اذهان مردم ایران و متقابلا خاطرات خوشی از ایران و اصفهان در ذهن مردم لهستان وجود داشته است، خطاب به زبیگنیو رائو گفت: حضور شما در اردیبهشت زیبا که بهشت اصفهان گفته میشود، برای ما مغتنم و ارزشمند است. او با بیان اینکه ارتباط ایران و بهطور خاص اصفهان با لهستان به ۵۰۰ سال پیش بازمیگردد، ادامه داد: هرچند در طول این سالها فرازونشیبهایی در ارتباط دو کشور وجود داشته، همواره خاطرات خوبی از مردم لهستان در اذهان مردم ایران و متقابلا خاطرات خوشی از ایران و اصفهان در ذهن مردم لهستان وجود داشته است. قاسمزاده با اشاره به اینکه مرور این خاطرات تلخ و شیرین نویددهنده این پیام است که ما میتوانیم در آینده خالق خاطرات خوبی برای دو کشور باشیم، خاطرنشان کرد: ما در فرهنگ خود آموختهایم که بر غم کسی نیفزاییم، باعث رنجش و آزار دیگری نشویم و تا جایی که میتوانیم از غم دیگران بکاهیم.مردم اصفهان براساس همین باورها بسیار مهماننواز هستند و اصفهان همواره مأمن و پناهگاه کسانی بوده که مورد ظلم و تعدی واقع شدند.او ادامه داد: همواره کسانی که به شهر ما قدم گذاشتهاند، مورداحترام و استقبال قرار گرفتند و بهترینها برای آنها فراهمشده است؛ بهویژه افرادی که غریبه بودند، کما اینکه با ورود کودکان لهستانی به اصفهان، مردم این شهر به مدت پنج سال افتخار میزبانی ۲۸۰۰کودک لهستانی را به بهترین صورت داشتند و ما همیشه به این خدمت میبالیم. قاسمزاده تأکید کرد: آرزوی ما بهعنوان ملتی که رنج جنگ را تحمل کرده این است که در هیچ جای دنیا جنگی برقرار نباشد. اگرچه این موضوع امری اجتنابناپذیر است، به سهم خود تلاش میکنیم که پیام صلح و دوستی را به همه کشورهای دنیا نوید دهیم و همچنین تلاش میکنیم طی درگیری ناخواسته در اتفاقات تلخ جهان امروز، مثل ۸۰ سال قبل باعث رویش زیباییها و خوبیها شویم؛ همانطور که تجربه ایران و لهستان میتواند تجربهای قابلانتشار برای تمام کشورهاست.
برگزاری هفته فرهنگی اصفهان در شهرهای لهستان
در ایــن مــراســم مــعـاون فــرهنــگی شهرداری اصفهان نیز ضمن خیرمقدم و سپاسگزاری از مهمانان لهستانی برای حضور در این نمایشگاه و کمک در برگزاری آن گفت: خرسندیم که در هفته فرهنگی اصفهان میزبان مسئولان کشور لهستان هستیم. مجتبی شاهمرادی برپایی نمایشگاه عکس کودک لهستانی و حضور وزیر امور خارجه لهستان در این کلانشهر را به فال نیک گرفت و اظهار امیدواری کرد این اتفاق فصل جدیدی در روابط اصفهان و لهستان باشد. او تصریح کرد: نمایشگاه عکس کودک لهستانی به مدت یک هفته ادامه خواهد داشت. در این راستا همکاریهای مؤثری با سفارت لهستان در ایران انجامشده است. معاون شهردار با تأکید بر اینکه شهرداری اصفهان تلاش دارد مکانهایی که در گذشته لهستانیها در اصفهان حضور داشتند را بهعنوان مکانهای تاریخی به ثبت برساند، اظهار کرد: امیدواریم بتوانیم بهزودی هفته فرهنگی اصفهان را در شهرهای لهستان برگزار کنیم.
لهستان از رفتار ایرانیان با پناهندگان لهستانی در جنگ اوکراین تقلید کرد
وزیر امور خارجه لهستان نیز در آیین افتتاحیه نمایشگاه عکس کودکان لهستانی با اشاره به میزبانی و سخاوت ایرانیان و اصفهانیها در جریان جنگ جهانی دوم گفت: ایران هزاران هموطن من را در جریان جنگ جهانی دوم و زمانی که آنها از کشور خود و از اردوگاههای کار اجباری با زجر و سختی بسیار انتقال داده شدند، نجات داد. زبیگنیو رائو با توضیح اینکه نمایشگاه حاضر در حقیقت ماجرای اودیسه صدها هزار هموطن اوست، افزود: هموطنانم در دوران تیره جنگ جهانی دوم در این خاک مأمن و پناه یافتند. او ادامه داد: این نمایشگاه تنها ارزش تاریخی ندارد؛ بلکه این تصاویر و اسناد نویددهنده یک آرمان اخلاقی و انسانی است که امروز بیش از هر زمان دیگری به آن نیاز داریم. زیرا بسیاری از اوقات داستان جنگ جهانی دوم تنها در چارچوب نبرد میان متفقین روایت میشود؛ در حـالیکه ایـن نــمایـشـگاه به مـا نشان میدهد که یک بُعد عمده و مهم از تاریخ آن روزگار مغفول و نادیده باقیمانده است.
وزیر امور خارجه لهستان خاطرنشان کرد: در دو سال اول جنگ جهانی دوم، شوروی و آلمان باهم همکاری میکردند و باید به یاد داشته باشیم که شروع جنگ هم نتیجه همکاری این دو کشور بود؛ آن دو قدرت به کشور لهستان هجوم بردند و کشور ما را میان خود تقسیم کردند و دست به اعمال خشونت و تبعیض علیه مردم زدند؛ رژیم شوروی میلیونها لهستانی را به سیبری و آسیای مرکزی تبعید کرد که هزاران نفر از آنها در اثر قحطی، سرما و رفتار غیرانسانی جان باختند. پس از هجوم آلمان هیتلری، قرار بر آموزش نظامی مردم لهستان و پیوستن آنها به ارتش شوروی برای نبرد با آلمان شد، اما تلاش برای آموزش نظامی مردم هم متوقف شد؛ چراکه غذا و لباس برای آنها فراهم نبود. او ادامه داد: در همان شرایط بود که ژنرال آندرس تصمیم بر تخلیه نیروها و انتقال آنها به ایران گرفت تا بعد بتوانند به جبهههای متفقین بپیوندند. در آن انتقال (در آوریل ۱۹۴۲)، نهتنها نظامیان، بلکه همه زندانیان و ساکنان اردوگاههای لهستان به ایران آمدند و چون آذوقه تنها برای نظامیان تدارک دیده شده بود، بسیاری از مردم در این مسیر به علت سختیها، مشکلات و بیماریها جان باختند و درنهایت هزاران نظامی و غیرنظامی لهستانی، گرسنه و در شرایطی بسیار سخت به ایران رسیدند.
وزیر امور خارجه لهستان با بیان اینکه در این نمایشگاه سوژههای بسیاری از زندگی لهستانیها دیده میشود، توضیح داد: اساتید دانشگاه مشهور لهستانی که در بین افراد انتقالی بودند، مرکز مطالعات ایران را تأسیس کردند. در ایران کنسرت پیانو توسط لهستانیها برگزار میشد و مغازهها و رستورانهای لهستانی در تهران و اصفهان راهاندازی شد و اصفهان بهعنوان «شهر کودکان لهستانی» شهرت یافت؛ چراکه پذیرای ۲۵۰۰ کودک لهستانی که اغلب آنها ایتام بودند، شد؛ کودکانی که در اصفهان فرصت یافتند به مدرسه بروند و با همسنوسالان خود در ارتباط باشند. رائو افزود: از سال ۱۹۴۶ میلادی لهستانیها ایران را ترک کردند، اما تنها تعداد کمی توانستند به وطن بازگردند؛ چراکه آنها توسط مقامات شوروی و مقامات کمونیستی لهستان که دستنشانده شوروی بودند، بهعنوان دشمن شناخته میشدند؛ بنابراین همه در انگلیس، استرالیا، مکزیک و دیگر کشورها اقامت کردند و گروهی نیز به علت احساس خوبی که در ایران داشتند، تصمیم به اقامت و زندگی دائم در ایران گرفتند.
وزیر امور خارجه لهستان با اشاره به دیدار با فرزندان و نوادگان پناهندگان لهستانی در ایران گفت: امروز چه برداشتی از آن روزگار داریم؟ آیا میتوان از تجربه آنچه ۸۰ سال پیشبر مردم لهستان گذشت و امروز در جنگ روسیه و اوکراین تکرار میشود، درس گرفت؟ امروز که سراسر جهان با همبستگی از اوکراینی دستگیری میکند، ما به بیش از سه میلیون پناهنده اوکراینی در کشورمان کمک میکنیم و درواقع امروز از رفتار شما ایرانیان با پناهندگان لهستانی در جنگ جهانی دوم تقلید میکنیم.
وزیر امور خارجه لهستان گفت: این ماجرا درسی است که از سخاوت و مهماننوازی مردم ایران آموختهایم. همه ما زمانی که به آوارگان اعم از اوکراینی، افغان و سایر مردم ظلم شده کمک میکنیم، درواقع در جامعه اخلاقی مشترک حضور داریم و نشان میدهیم که قوه تمییز میان ظالم و مظلوم، مهاجم و مدافع و نیازمند را داریم. او با اشاره به اینکه رفتار مردم ایران در این مسیر بزرگترین الهامبخش است، اظهار امیدواری کرد که همه آوارگان بتوانند به بهشتی همچون بهشتی که مردم ایران و اصفهان برای آوارگان لهستانی فراهم کردند، برسند و در آرامش زندگی کنند.
مروری بر تاریخ روابط ایران و لهستان
روابط دیپلماتیک ایران و لهستان از یک قدمت طولانی برخوردار است. سکههای ایرانی دوران سامانیان که در قلمرو لهستان کشف شد، گواه تاریخ روابط (در این مورد اقتصادی) بین دو کشور است که به هزار سال پیش میرسد. البته اولین سندی که گواهی مکتوب از تماسهای رسمی ایران و لهستان است، به سال ۱۴۷۴ و نامه اوزون حسن، فرمانروای ایرانی از سلسله آق قویونلو، به کازیمیر چهارم یاگیلون (کازیمیرز یاگیلونچیک)، پادشاه وقت لهستان برمیگردد. لهستانیها در آن دوره، همیشه در میان هیئتهای اروپایی که با دربار صفوی در ایران ارتباط داشتند، حضور داشتند و این تماسها باعث شد که زبان، فرهنگ و صنایع ایرانی جایگاه ویژهای در میان اشراف لهستانی داشته باشد. در سال ۱۷۹۵، ایران از تنها دو کشور جهان بود که هرگز بهطور رسمی تقسیمات و اشغال لهستان را به رسمیت نشناخت. در عوض، ایزدور بوروسکی افسر لهستانی نیز در جریان نبرد هرات در سال ۱۸۳۸ جان خود را در دفاع از تمامیت ارضی ایران فدا کرد. علاوه بر این، ایران یکی از اولین کشورهایی بود که زمانی که لهستان پس از جنگ جهانی اول استقلال خود را دوباره به دست آورد، جمهوری لهستان را به رسمیت شناخت و با استقرار یک نمایندگی در ورشو، روابط دیپلماتیک خود را از سرگرفت. همچنین ادعا میشود که حتی قبل از جنگ جهانی اول، ایران کنسول افتخاری در ورشو داشته است. در دسامبر ۱۹۲۰ یک نمایندگی دیپلماتیک ایران توسط اسد بهادر در ورشو افتتاح شد. در ابتدا آقای بهادر تا مارس ۱۹۲۲ کاردار و سپس تا اکتبر ۱۹۲۶ بهعنوان وزیرمختار مشغول به کار بود. در سال ۱۹۲۵، جمهوری لهستان نیز نمایندگی خود را در تهران افتتاح کرد و دو سال بعد معاهده دوستی که یکی از مهمترین اسناد پیوند دو کشور را تشکیل میدهد امضا شد و روابط دوستانه دو کشور حالتی پایدار و نهادینه به خود گرفت. در طول جنگ جهانی دوم و اشغال لهستان، حدود ۱۲۰ هزار شهروند لهستانی آزادشده از زندانهای سیاسی شوروی در سیبری به ایران، جایی که پذیرایی انسان دوستانه و مهماننوازی ایرانیان از مهاجران نقش مهمی در تحکیم روابط اجتماعی، فرهنگی و سیاسی داشت، سرازیر شدند. پس از پایان جنگ، تعدادی از مهاجران لهستانی در ایران ماندند و امروزه در چندین شهر از جمله تهران، گورستانهایی با قبرهای لهستانی وجود دارد. تحولاتی ازجمله تأسیس انجمن ایرانشناسی در سال ۱۹۴۲ در تهران و تشکیل انجمن پیشاهنگی و راهنمایی لهستان و مدارس لهستانی در سراسر ایران گواهی تاریخی بر حضور مهاجران لهستانی در کشور است. پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، دولت سوسیالیست وقت لهستان از اولین کشورهایی بود که حکومت نوین اسلامی ایران را به رسمیت شناخت. در آن دوره، رایزنیها و همکاریهای سیاسی از طریق تبادل هیئتهای مقامات عالیرتبه، نمایندگان مجلس، وزرا و معاونان وزیران صـورت گرفت. هـمکاری جـمـهوری اسلامی ایران و جمهوری لهستان از طریق رایزنیهای سیاسی، اقتصادی و فرهنگی در سطح وزیران، هیئتهای اقتصادی و فرهنگی و بهویژه نمایندگان وزارتخانههای امور خارجه دو کشور همچنان ادامه دارد.
افزودن دیدگاه جدید