یکی از مهم‌‌ترین فواید شفافیت این است که مسئولیت‌‌پذیری را بین مدیران شهری افزایش می‌‌دهد. مردم حق دارند بدانند مالیاتی که پرداخت می‌‌کنند، چطور خرج می‌‌شود و مطمئن شوند تصمیم‌‌هایی که در سطح مدیریتی گرفته می‌‌شود، منطقی است و نتایج مثبتی دارد. اگر مدیران شهری نسبت به تصمیم‌‌ها و اقدام‌‌های خود احساس مسئولیت کنند و جوابگو باشند، شهروندان هم آرامش بیشتری پیدا می‌‌کنند و حتی این موضوع می‌‌تواند نوعی حس افتخار و غرور را درباره شهر محل زندگی‌‌شان در آن‌‌ها برانگیزد؛ ازآن‌‌گذشته، اگر ارکان مدیریتی یک شهر به شفافیت پایبند باشند، افراد یا کسب‌وکارهایی که قصد دارند به آن شهر نقل‌مکان کنند، می‌‌توانند به‌‌راحتی به اطلاعات موردنظرشان دسترسی پیدا کنند و به زندگی یا سرمایه‌‌گذاری در آن شهر ترغیب شوند. شفافیت پدیده گسترده و تأثیرگذاری است که می‌‌تواند تمام ابعاد دیگر مدیریت شهری را هم متأثر کند و فضای شهر و حس‌‌وحال کلی ساکنان آن را بهبود ببخشد.

تأثیر شفافیت بر مشارکت شهروندی

وقتی حاکمیت محلی تلاش می‌‌کند شفافیت را افزایش دهد، در حقیقت فضای مناسبی را برای تقویت مشارکت شهروندی نیز فراهم می‌‌کند. اگر بر همگان روشن شود که بدنه مدیریتی شهر نهایت تلاش خود را می‌‌کند تا با جامعه شفاف باشد، شهروندان بیشتری نیز ترغیب می‌‌شوند در مباحث مربوط به مدیریت و برنامه‌‌ریزی شهری اظهارنظر کنند یا در برنامه‌‌هایی که توسط شهرداری‌‌ها اجرا می‌‌شود، مشارکت فعال داشته باشند؛ چون احساس می‌‌کنند شهر و مدیران آن شفاف، پذیرا و در دسترس هستند. لازم به ذکر است که بسیاری از ایده‌‌های خلاقانه و جالبی که در شهرها اجرا می‌‌شود، به‌‌طور مستقیم توسط خود شهروندان ارائه شده یا به نحوی از بازخوردهای آن‌‌ها منتج شده است؛ پس بسیار مهم است که مدیریت شهری بتواند با شهروندان تعامل سالم و سازنده‌‌ای داشته باشد.

بهبود شفافیت با گزارش عملکرد

یکی از بهترین راه‌‌ها برای ترویج شفافیت و جلب اعتماد شهروندان، ارائه و هم‌‌رسانی گزارش‌‌های دوره‌‌ای منظم و مداوم از عملکرد شهرداری‌‌ و ارگان‌‌های زیرمجموعه آن است. از قوانین مالیاتی و نحوه تخصیص بودجه گرفته تا اهداف و برنامه‌‌های کلی شهرداری، پرسش‌‌های متنوعی را می‌‌توان در حوزه‌‌های مختلف مطرح کرد که پاسخ دادن به آن‌‌ها باعث تقویت شفافیت در بدنه مدیریتی شهر خواهد شد؛ اما شاید اصلی‌‌ترین موضوعی که مدیران شهری موظف هستند در خصوص آن به شهروندان گزارش دهند، برنامه راهبردی شهرداری است که دربردارنده اهداف درازمدت این سازمان برای شهر است. شهرداری باید به‌‌طور شفاف درباره روند اجرا و پیشرفت ابعاد مختلف این برنامه به شهروندان گزارش دهد. موضوع مهم دیگر، ارائه گزارش عملکرد تمامی بخش‌‌های شهرداری و ارگان‌‌های زیرمجموعه آن است تا شهروندان هم بدانند کدام بخش‌‌های مدیریت شهری عملکرد بهتری داشته و کدام ارگان‌‌ها ضعیف‌‌تر از سطح مورد انتظار عمل کرده‌‌اند. این مسئله می‌‌تواند به رقابت بین ارگان‌‌های مختلف و تلاش آن‌‌ها برای اصلاح و بهبود عملکرد هم منجر شود.

اما یکی از نکته‌‌هایی که باید در خصوص این گزارش‌‌ها در نظر داشت این است که هم شامل اطلاعات کیفی و هم اطلاعات کمی باشند تا بتوان عملکرد شهرداری و روند پیشرفت پروژه‌‌های آن را به‌‌طور دقیق و روشن منتقل کرد و شهروندان هم بتوانند بهره کافی را از این گزارش‌‌ها ببرند. نکته دیگری که باید به آن توجه داشت، متناسب، بجا و مفید بودن گزارش‌‌های ارائه‌‌شده است. شهروندان به مطالعه اطلاعات قدیمی و گزارش عملکرد چند سال گذشته تمایل چندانی ندارند، بلکه ترجیح می‌‌دهند بدانند شهرداری در سه‌‌ماهه، نیمسال یا یک سال اخیر چه کرده و چه پیشرفت‌‌های جدیدی در شهر محل سکونتشان حاصل شده است؛ اما باید این را هم در نظر داشت که مخاطب این گزارش‌‌ها به یک طیف خاص محدود نمی‌‌شود و می‌‌تواند گستره وسیعی را دربربگیرد. به‌‌عبارت‌‌دیگر، کارمندان بخش‌‌های مختلف شهرداری، کسب‌‌وکارهایی که قصد نقل‌‌مکان به آن شهر و سرمایه‌‌گذاری در آن را دارند و شهرداری‌‌های سایر شهرهای کشور هم مخاطب این گزارش‌‌ها محسوب می‌‌شوند؛ پس باید آن‌‌ها را به نحوی تنظیم کرد که پاسخگوی نیازهای همه این گروه‌‌ها باشد.

موضوع مهم دیگر، نقش اینترنت و شبکه‌‌های اجتماعی در تسهیل روند اطلاع‌‌رسانی به مردم است که می‌‌توان از آن برای تقویت شفافیت در نهادهای مدیریتی شهر بهره برد. دوران گزارش‌‌های کاغذی و ارتباط حضوری گذشته است و شهرداری باید همه گزارش‌‌های خود را در فضای آنلاین همرسانی کند. به‌‌علاوه، ضروری است شهرداری وب‌‌سایتی به‌‌روز و کارآمد داشته باشد و گزارش‌‌های خود را به نحوی روی آن بارگذاری کند که مردم بتوانند به‌راحتی و در کوتاه‌‌ترین زمان ممکن به آن‌‌ها دسترسی پیدا کنند. با توجه به محبوبیت روزافزون شبکه‌‌های اجتماعی در بین مردم، شهرداری باید به بهترین نحو از امکانات این ابزارهای ارتباطی نیز برای شفاف‌‌سازی در خصوص اقدامات خود استفاده کند.

منبع: diligent.com / clearpointstrategy.com