میراثِ خانه حاج زرگرباشی
روزهای تاسوعا و عاشورا خیابانهای منتهی به این خانه (حسینیه کوچک) بسته میشوند. هیئتهای مختلف از مسیرهای منتهی به طالقانی خودشان را به خانه حاجزرگرباشی میرسانند تا در سنت عزاداری این خانه شریک باشند. زنان حضور پررنگی در این مراسم دارند و رسم نذریاش هم ویژه است؛ نذر میکنند و استکان و نعلبکی را با خود میبرند. سال بعد، وقتی به حاجتشان رسیدند استکان و نعلبکی نو میخرند و به روضه میآورند. حالا البته وقتی از یکی از متولیان درباره این نذر میپرسیم، میگوید: «حتما نباید استکان و نعلبکی بیارید! قوری، قند، چای… هر چیزی میتوانید نذر کنید. توی زیرزمین این خونه تا سقفش پر از استکان و نعلبکی شده.» روضهاش در پانزده روز ابتدای هر محرم برگزار میشود؛ از 6 صبح تا 11 ظهر. البته خیلی وقتها تا پیش از یک ساعت بعد، هم مردم حضور دارند.
تاریخ انتشار:
02:47 - پنجشنبه 1401/05/13
مدت زمان مطالعه: 2 دقیقه
زیر آسمانه قلمکار، رو به شاهنشین
ما ظهر چهارشنبه، 11 مرداد 1401 از دروازه دولت (میدان امام حسین) به سمت طالقانی میرویم هفت دقیقه راه است تا یک دوراهی که سمت راستی به مسجد رحیمخان میرسد؛ اما ما از سمت چپی که روی تابلویش نوشتهاند: «کوچه زرگرباشی (Zargarbashi Alley)، شهرداری منطقه» به سمت خانهای در انتهای کوچه میرویم. اول سقاخانه زرگرباشی را میبینیم و نرسیده به مسجد صدرالعلما، در آهنی کوچکی سمت راست کوچه توجهمان را جلب میکند و اینجا مقصد ماست.خانه تا حدود زیادی نوسازی شده؛ اما شاهنشین کوچک در جبهه شمالی خانه هنوز نفس میکشد و دیدنی است. زنان در حیاط بزرگ خانه مینشینند و مردان در شاهنشین کوچک اما پرتزیینات. سقف حیاط پوش زده شده و بر پوش نقوش قلمکار را میبینید و نوشتههایی را که عبارتاند از: «اصفهان، خ مسجدسید، خیمهدوزی حاج محمدجعفر نشاستهریز. تلفن: 203912 و 417705»، «السلام علیک یا اباعبدالله الحسین، اهدایی به حسینیه حاج زرگرباشی این داربست فلزی و خیمه را نمودم. حاج علی اصغر رجالی و پسران، ش 1376، 1418 ق». دور تا دور حیاط هم بر پردههای عزاداری اسامی مختلف میبینیم و بر هر پرده اسم واقف هم ذکر شده است مانند: هیئت عزاداران خلجا، واقف فرجالله هوایی، اللهم ارزقنی شفاعه الحسین یومالورود، اهدایی حاجیه خانم خلیفه سلطانی»، «این کشته فتاده بههامون حسین توست، تقدیمی محمود شماعی، خط: شماعی»، «این صید دستوپازده در خون حسین توست، اهدایی: سید مصطفی حاج زرگرباشی».
داستانهای منقش و نذر مرمت
در شاهنشین خانه صندلی چیدهاند و بعضی از صندلیها به گچبریهای دیوارها هم تکیه داده شدهاند. بر روی دیوارها جابهجا قاب عکس با میخ بر گچبریها نصب شدهاند و آینهکاریها هم کمابیش هنوز دیده میشوند. نقاشیهای در قاب آینهها و گروارها هم دیدنی هستند. نقوش پرنده، گاو، آهو، تاکستان، گل و مرغ، شمعدان، کوزه گل، فرشتهها و روایتهای اسطورهای مذهبی در جای جای دیوارها دیده میشوند.
بر بالای جایی که به نظر میآید در قدیم، شومینه بوده، عکسی در قاب چوبی وجود دارد و پایینش نوشته شده: «حاج سید علی زرگرباشی». نقاشیهای بر روی دیوار که ابنیه مختلف را نشان میدهند هم جالب توجه هستند؛ در چند مورد گنبد و تکمناره یا گنبد بیمناره یا گنبد با دو منار میبینیم. موارد دیگر ابنیهای شبیه کاخ هشتبهشت و کاخ چهلستون هستند، در میان باغها و دریاچهها یا رودخانهها. به نظر میرسد شاهنشین خانه حاج زرگرباشی نیاز به مرمت و حفاظت دارد؛ به این فکر میکنم که کاش یکی از نذرکنندگان، مرمت شاهنشین و زدودن الحاقات نامناسب از این فضا را نذر کند.