22 تیر سال جاری بود که شاخص کل برای اولین بار از مرز یک‌میلیون و 800 هزار واحد فراتر رفت. از آن زمان تاکنون بازار با فرازونشیب‌های فراوانی روبه‌رو بوده است و حتی برای دقایقی از سقف دو میلیون و 100 هزار واحد هم عبور کرد. اما نوسان‌های روزانه شاخص کل همچنان برایند مثبتی نداشته است؛ به‌گونه‌ای که روز گذشته، دماسنج بازار بار دیگر با افت 89 هزار واحدی به مرز یک‌میلیون و 800 هزار واحد نزدیک شد. این رفت‌وبرگشت‌های مکرر در حالت کلی نشان از این دارد که بازار در حال «بی‌تصمیمی» قرار دارد و سهام‌داران به آینده این بازار اطمینان کافی ندارند.

سه عامل تأثیرگذار

در هفته گذشته سه عامل مهم، روند بازار را از حالت صعودی به ریزشی تبدیل کرد. نخست تردیدها درباره عرضه صندوق ETF دولتی موسوم به دارادوم بود. قرار بود دولت سهام خود در چهار پالایشگاه مهم را در قالب این صندوق عرضه کند؛ اما به خاطر آنچه ناهماهنگی بین وزارت اقتصاد و نفت عنوان شد، برای 24ساعت، عرضه این صندوق به اغما رفت. همین مسئله مردم را به وعده‌های دولت بدبین کرد؛ چراکه عرضه دارایکم تا سوم، وعده دولت در ابتدای سال بود. اما در کنار این مسئله، دو عامل دیگر هم وجود داشت. گشایش اقتصادی و تصور مردم از این طرحِ دولت، نه‌تنها نتوانست به بهبود شرایط اقتصادی مردم کمکی کند، بلکه جو روانی منفی ناشی از این طرح، روند بازارها را به هم ریخت. نوسان بالا در نرخ ارز و طلا و در کنار آن تشدید بی‌اعتمادی سهام‌داران به وعده‌های دولت، نتایجی بوده که تاکنون برای دولت محقق شده است. روز گذشته نیز یکی از نماینده‌های مجلس از مخالفت قوه مقننه و قضائیه با این طرح و نامه به رهبر معظم انقلاب خبر داد تا نشان دهد خبری از گشایش اقتصادی نخواهد بود. درنهایت عامل سوم، به فروش سهام عدالت بازمی‌گردد. اگر در شرایط عادی عرضه این سهام انجام می‌شد، شاید فقط خوراک چند روزِ جریان نقدینگی واردشده به بورس را تأمین می‌کرد. اما در شرایطی که سطح اعتماد مردم به تصمیمات اقتصادی دولت پایین آمده است، فروش عمده سهام عدالت و «رِنج منفی» در برخی نمادهای لیدر و تأثیرگذار بازار، فروش و نقدکردن سبدها را تنها گزینه پیش روی سهام‌داران قرار داده است. با توجه به این شرایط، دیگر نمی‌توان از این گفت که سهام‌داران تازه‌وارد به‌صورت هیجانی خریدوفروش می‌کنند، بلکه قدیمی‌های بازار، تحلیلگران بنیادی و تکنیکال، فعالان بازار سرمایه و معامله‌گران نیز قادر به تحلیل و پیش‌بینی شرایط پیش رو نیستند. تحرکات بازار در روزهای اخیر همه سهام‌داران را مستأصل کرده است و کسی نمی‌تواند چشم‌اندازی به آینده کوتاه‌مدت و بلندمدت بازار سرمایه ارائه کند. تنها مسئله‌ای که شاید بتواند شرایط بازار را بهبود بخشد، ورود صندوق تثبیت بازار و دیگر صندوق‌ها در جهت جمع‌آوری صف‌های فروش و در حالت کلی حمایت از بورس است؛ مسئله‌ای که روز گذشته نیز محقق نشد.

 سنگین‌ترین ریزش مقداری شاخص کل

در معاملات روز گذشته، صف فروش‌های سنگین تا پایان بازار پابرجا بود. بازگشایی «شستا» با 20درصـد افــت قـیـمــت، تــیـر خلاص بر پیکر بورس وارد کرد تا دماسنج بازار، افت 89693 واحدی را به ثبت برساند. این میزان افت ازنظر مقداری بیشترین افت در تاریخ بورس بوده؛ گرچه ازنظر درصد، جایگاه سوم را در بین بیشترین میزان ریزش‌ها در اختیار دارد. در معاملات روز گذشته بار دیگر عرضه‌های سنگین حقوقی‌ها در نمادهای مطرح بازار همانند «فولاد»، اجازه نفس کشیدن به نمادهای مختلف را نداد. درواقع جلوتر از سهام‌داران تازه‌وارد، این حقوقی‌های کارکشته بودند که در صف فروش‌ها قرار گرفته بودند.اکنون ازنظر تکنیکالی، شاخص ‌کل به محدوده حمایتی رسیده است. شاخص قدرت نسبی به محدوده بیش‌فروش نزدیک شده است؛ محدوده‌ای که آخرین بار اسفند 97 در آن محدوده قرار داشته است. از ســوی دیــگـر قـیـمــت بسیاری از نمادهای مهم به قیمت اردیبهشت رسیده است. درواقع سه ماه پیش که قیمت دلار نیمایی و قیمت کامودیتی‌ها در بازارهای جهانی پایین‌تر از این بود، سهام مختلف در همین محدوده معامله می‌شدند. درنتیجه ازنظر بنیادی نیز قیمت‌ها برای خرید مجدد، جذاب شده است. باایـن‌حــال بــرای بازگــشـت بازار، اعتماد ازدست‌رفته ســهــام‌داران بــایـــد بازگردد. شاید دولت بتواند با استفاده از عملکرد صندوق‌های حمایتی بورس، بخشی از این اعتماد را بازگرداند.