منصوره دهقانی از مشکلات حضور کارتونیست‌ها در جشنواره‌ها می‌گوید
حضور کارتونیست‌های اصفهانی در بین برگزیدگان بیست و هشتمین جشنواره کاریکاتور «آندرومدا»ی ایتالیا بار دیگر بالابودن سطح کیفی کاریکاتور اصفهان را به رخ کشید. منصوره دهقانی، از اعضای خانه کاریکاتور اصفهان، یکی از این برگزیدگان است که با اثری چهار فریمی در بخش کمیک شایسته تقدیر شناخته شده است. دهقانی که تجربه حضور در جشنواره‌های بین‌المللی کاریکاتور و همچنین فعالیت در عرصه کارتون مطبوعاتی را دارد، در گفت‌وگو با اصفهان زیبا آنلاین از مشکلات و محدودیت‌های حضور کارتونیست‌ها در جشنواره‌های بین‌المللی، بی‌توجهی مسئولان به عرصه کاریکاتور و افول کاریکاتور مطبوعاتی در دوران اخیر صحبت می‌کند.
منصوره دهقانی «آندرومدا» را جشنواره معتبری در سطح جهانی می‌داند: «بیست‌وهشت دوره برگزاری مداوم جشنواره خبر از اعتبار این جشنواره کاریکاتور می‌دهد و بسیاری از افراد مشهور عرصه کارتونیست جشنواره‌ای و کارتونیست جشنواره‌ای در این جشنواره حائز رتبه شده‌اند.»
او ادامه می‌دهد: «امسال در بیست و هشتمین دوره از جشنواره هم موضوع «محدودیت» محور جشنواره قرار گرفته بود. البته محدودیت در معنایی بسیط که بسترهای مختلف اجتماعی، فرهنگی یا زیست‌محیطی را شامل می‌شود و در دو بخش کارتون و کمیک آثار پذیرفته شد و من در بخش کمیک جزو تقدیرشدگان جشنواره قرار گرفتم. هرچند امسال به دلیل شرایط کرونا مشخص نیست که اختتامیه به چه صورت برگزار شود و عموما چند ماه بعد از اعلام نتایج کارهای مربوط دعوت‌نامه و مراسم اهدای جوایز انجام می‌شود و از حالا مشخص نیست که امسال مراسم به چه شکلی پیش خواهد رفت.»
تولد پروانه‌ای در قفس
دهقانی درباره اثری که با آن به‌عنوان برگزیده جشنواره شناخته شده است می‌گوید: «من این اثر را در نیمه دوم سال گذشته کشیدم که متأثر از حس و حالی شخصی خودم و احوال اجتماعی آن زمان است. اثر من پروانه‌ای است که در چهار فریم تصویر شده است. سه فریم اول نماهایی زوم شده است که پروانه‌ای را در حال درآمدن از پیله نشان می‌دهد و در فریم آخر و چهارم فریم در نمایی باز دیده می‌شود و درحالی‌که پروانه از پیله بیرون آمده است، در یک قفس دیده می‌شود، یعنی درست است که پروانه به دنیا می‌آید اما بازهم محدوده بسته‌ای است که او در آن قرار بگیرد و قدرت پرواز او همچنان محدود است.»
جوایزی که به دست برگزیدگان نمی‌رسد
منصوره دهقانی درباره مشکلات کاریکاتوریست‌ها برای حضور در جشنواره بین‌المللی می‌گوید: «بزرگ‌ترین مشکل کارتونیست‌ها به بحث دریافت جوایز نقدی جشنواره‌ها برمی‌گردد، به این صورت که بسیاری از کارتونیست‌های ایرانی به دلیل تحریم‌هایی که علیه کشورمان وجود دارد نمی‌توانند جوایزشان را از جشنواره‌های خارجی دریافت کنند. در بسیاری از موارد جشنواره حساب بانکی خود برگزیده را برای واریز جایزه می‌خواهد و تازه اگر جشنواره به گرفتن شماره‌حساب یک نفر دیگر راضی شود آن فرد باید غیرایرانی باشد و کارتونیست‌ها باید یک فرد خارجی را پیدا کنند تا بتوانند از این طریق جایزه نقدی را دریافت کنند.»
عضو خانه کاریکاتور اصفهان می‌افزاید: «با اینکه بیشتر جشنواره‌ها دعوت‌نامه برای پذیرفته‌شدگان ارسال می‌کنند، اما گرفتن روادید برای سفر به جشنواره هم به‌سادگی روی نمی‌دهد. برای حضور در جشنواره‌های بین‌المللی آن‌قدر باید نامه‌نگاری انجام شود تا یک هنرمند بتواند در جشنواره حضور داشته باشد. گاهی هم پیش می‌آید که کاتالوگ جشنواره با یک‌سری هدیه برای شرکت‌کنندگان ارسال می‌شود و تا به دست افراد برسد ممکن است هر اتفاقی برای آن بیفتد و هدیه‌ها گم‌وگور شود. همه این‌ها درمجموع بسیاری از کارتونیست‌ها را به این نتیجه رسانده که در جشنواره‌های داخلی حضور پیدا کنند و اگر در جشنواره‌ای جهانی هم شرکت می‌کنند تمام مشکلات احتمالی را از پیش بپذیرند و با علم به آن آثاری را برای جشنواره‌های بین‌المللی ارسال کنند.»
بی‌اعتنایی مدیران به برنده‌شدن اسکار کاریکاتور
دهقانی با بیان اینکه اصفهان قطب کاریکاتور ایران است، از بی‌توجهی مسئولان به افتخارآفرینی مداوم اهالی خانه کاریکاتور حوزه هنری و کارتونیست‌های اصفهان گله می‌کند: «بچه‌های خانه کاریکاتور اصفهان هرسال چندین جایزه معتبر بین‌المللی برنده می‌شوند. برای مثال سال گذشته در جشنواره «آیدین دوغان» که معتبرترین جشنواره کاریکاتور است و به‌عنوان اسکار کاریکاتور شناخته می‌شود خانم «دخشید قدرتی‌پور»، از همکاران ما در خانه کاریکاتور اصفهان، جایزه بزرگ جشنواره را کسب کرد، بااین‌حال مایه تأسف است که برای چنین افتخار بزرگی هیچ نوع تقدیری از ایشان در اصفهان به عمل نیامد و حتی قول‌هایی هم از طرف مدیران به ما داده شد، بااین‌حال هنوز که هنوز هست هیچ اتفاقی برای تقدیر از خانم قدرتی‌پور صورت نگرفته است.»
نقدناپذیری؛ دلیل افول کارتون مطبوعاتی
این عضو خانه کاریکاتور اصفهان نبود فرهنگ نقد در جامعه را دلیل کم‌رنگ‌شدن کارتون مطبوعاتی می‌داند: «کارتون مطبوعاتی در دوران بسیاری بدی قرار دارد و کم‌کم در حال محو شدن است. درحالی‌که این کارتون نقش بسیار مهمی در جامعه دارد و می‌تواند بسیاری از مشکلات و معضلات را به‌صورت موجز بیان کند، بااین‌حال محدودیت‌های بسیاری بر سر راه کارتون مطبوعاتی به وجود آمده است و مسئله محدودیت برای انتقاد و نبود فرهنگ نقدپذیری در جامعه از دلایل اصلی کنار رفتن کارتون مطبوعاتی است. از طرف دیگر، گران‌شدن کاغذ و شرایط خاص روزنامه‌ها عرصه را برای کارتون مطبوعاتی بسیار تنگ کرده است و شاید اولین کادرها و صفحه‌هایی که کنار می‌رود همین صفحه کارتون باشد و هر روزنامه‌ای هم کارتون مطبوعاتی کار می‌کند با هزار اماواگر کار را پیش می‌برد.»
دهقانی محدوده بسته موضوعات و عدم تأثیرگذاری در جامعه را فرجام افول کارتون مطبوعاتی قلمداد می‌کند: «محدودیت‌های عرصه کارتون مطبوعاتی و محافظه‌کاری در این عرصه درنهایت منجر به محدودشدن موضوعات به یک دایره بسته می‌شود. موضوعات بی‌خطر محور کارتون‌ها قرار می‌گیرد و رفتن به سمت مسائلی که انتقادی را در خود دارند، به‌طورکلی ممنوع می‌شود، درحالی‌که کارتون باید حرفی داشته باشد و شوک کوبنده‌ای را به مخاطب وارد کرده و باعث به فکر فرورفتن او شود. کشیدن یک تصویر صرفا کاری را پیش نمی‌برد. برای خود من که با روزنامه‌های مختلف کارتون مطبوعاتی کار می‌کنم آن‌قدر ممیزی آن‌هم بر سر مسائل پیش افتاده اتفاق می‌افتد که بعضی دوستان می‌پرسند با این حجم ممیزی، چرا کار کارتون مطبوعاتی را ادامه می‌دهی؟ جواب من البته این است که در دوره‌ای هستیم که کارکردن در این عرصه سخت است و اگر همین راه باریک حضور کارتون مطبوعاتی را هم از دست بدهیم، به‌طورکلی این عرصه از بین می‌رود، بنابراین مجبوریم با حداقل‌ها کار کنیم.»
افزودن دیدگاه جدید