سینماگردی در چهارباغ

در منابع مطبوعاتی فقط آگهی افتتاح سینما چهارباغ ذکر شده است. یک دلیل آنکه این سینما درست در شب عید سال 1344 افتتاح شد. در همان زمان روزنامه‌ها تعطیل شده بودند و پس از تعطیلات عید که دوباره روزنامه‌ها راه‌اندازی شدند، هیچ‌کدام به درج خبر و گزارش افتتاح سینما چهارباغ اقدام نکردند.
 بااین‌حال در همان آگهی اطلاعات خوبی درباره مالکیت این سینما در اختیار ما گذاشته می‌شود. در اسفند 1343 می‌خوانیم: «باکمال مسرت اطلاع حاصل کردیم که هیئت‌مدیره سینما مهتاب، به تأسیس یک سینمای بسیار مجلل و باشکوه دیگر در بهترین نقطه شهر اصفهان به نام “سینما چهارباغ” ساختمان و بر زیبایی شهر اصفهان دو صدچندان اضافه کرده است. و فردا شب جمعه 28 اسفند به دست آقای استاندار رسما  افتتاح و شروع به کار خواهد کرد. ما موفقیت هیئت‌مدیره سینما مهتاب و چهارباغ، به‌ویژه آقایان محمد اهمی، رضا عراقی‌زاده و علی سمرقندی را از درگاه خداوند خواستاریم.» (روزنامه مجاهد، ش 789، 27 اسفند 1343)
اطلاعات ما درباره افتتاحیه سینما نقش‌جهان تا حدی خوب است؛ چراکه دو روزنامه (یکی روزنامه محلی مجاهد که در اصفهان انتشار می‌یافت و دیگری روزنامه کشوری اطلاعات) به درج گزارش افتتاحیه این سینما اقدام کردند. آن‌ها اطلاعات جالب و مفیدی را درباره مالکیت و تاریخچه آن سینما ارائه داده‌اند. ما در اینجا به درج بازتاب افتتاحیه سینما نقش‌جهان از دریچه قلم هر دو روزنامه می‌پردازیم:
ابتدا به سراغ روزنامه محلی مجاهد می‌رویم: «سرکار سرهنگ منصور متین که یکی از متمکنین بسیار روشنفکر و شایسته اصفهان است، زمین بسیار مرغوبی در خیابان تاریخی چهارباغ داشت که مدت‌ها بود نقشه می‌کشید این زمین مرغوب را به موسسه فرهنگی و تفریحات سالم تبدیل کند؛ تا اینکه با مشورت عده‌ای قرار شد این زمین را به یک سینمای مدرن و مجهز که درخور شهر و مردم اصفهان باشد، تبدیل سازد. این فکر به منصه ظهور رسید و نقشه عالی که به دست بهترین مهندسین مملکت ترسیم شده بود، دریافت داشت. ساختمان این سینما را به نام «سینمای نقش‌جهان» نام‌گذاری و شروع کرد و مدت 12 ماه سینمای مدرنی از هنر بدیع هنرمندان اصفهان با سردرب کاشی (سرامیک) بسیار عالی به مساحت 1500 مترمربع ساختمان کرد و مبلغ 20 میلیون ریال هزینه آن شد. ساعت 5/8 بعدازظهر افتتاح سینما در روز پنجشنبه 23 تیر با تشریفات مجلل گشایش یافت. طبق دعوت مدیران سینمای نقش‌جهان، آقای مهندس پارسا، استاندار و تیمسار سرتیپ سید جوادی، معاونت مرکز توپخانه، فرماندار، روسای ادارات دولتی و بنگاه‌های ملی، روسای بانک‌ها، ارباب جراید، محترمین شهر، فرهنگیان، اطبا، هنرمندان و وجوه طبقات مختلف شهر که جمعا حدود 1600 نفر بودند، به‌اتفاق بانوان خود، با دسته‌های گل به سالن سینمای مدرن نقش‌جهان وارد شدند.  در مراسم افتتاح سینما نقش‌جهان خانم فرانک میرقهاری، آقایان بوتیمار قدکچیان، بیک ایمانوردی، آراسته، قائم‌مقامی، هنرپیشگان فیلم‌های فارسی و آقایان خسرو پرویزی و اسماعیل پورسعید، نویسنده و کارگردان فیلم‌های فارسی که به همین منظور به اصفهان آمده بودند، در سالن سینما شرکت داشتند. بدوا آقای رضا ارحام صدر، هنرمند ارزنده کشور، پشت میکروفون قرار گرفت و از طرف مدیران سینمای نقش‌جهان ضمن خیرمقدم اظهار داشت: بسیار مسروریم که بالاخره در شهر تاریخی اصفهان سینمای آبرومندی پا به عرصه وجود گذاشته است.اهالی زیرک و باهوش اصفهان از افراد فرهنگ‌پژوه و بصیر مانند جناب سرهنگ متین که توانسته‌اند در راه به وجود آوردن یک کانون تفریح سالم قدم بزرگی بردارند، تشکر می‌کنند؛ زیرا شهر اصفهان معروف به شهر هنر و صنعت تئاتر است و الحق لازم بود که چنین محل آبرومند و شایسته‌ای را دارا باشد. سپس آقای ارحام صدر از آقای مهندس پارسا، استاندار ،تقاضا کرد که مهندسین و کارکنان این سینمای مدرن و مجلل و هنرپیشگان فیلم‌های فارسی را مورد تشویق و تحصین قرار دهند. آقای استاندار جلوی پرده سینما آمده و فردفرد آقایانی را که هرکدام به نحوی در امر ساختمان این سینما و تزیینات آن کوشش و هنرنمایی کرده بودند، موردعنایت قرار داد و حلقه‌های گل را که از طرف مدیران سینمای نقش‌جهان قبلا تهیه شده بود، به گردن هنرمندان آویخت… بعد از سخنرانی استاندار، فیلم حسین کرد به نمایش درآمد… مراسم افتتاح سینمای نقش‌جهان و نمایش فیلم حسین کرد با پذیرایی گرم آقای علی سمرقندی، مدیرمسئول سینما، و کارکنان آن سینما در ساعت 24 پایان یافت؛ درحالی‌که مردم هنرپرور اصفهان با متجاوز از 200 دسته‌گل مؤسسان و مدیران سینمای مزبور را تشویق کرده بودند.» (روزنامه مجاهد، تیر 1345)
افتتاح سینما نقش‌جهان از زبان روزنامه اطلاعات این‌گونه است: «به‌منظور افتتاح سینما نقش‌جهان، ساعت هشت‌ونیم بعدازظهر روز پنجشنبه 23 تیرماه طبق دعوت قبلی از طرف مدیران این سینما، آقای مهندس پارسا، استاندار اصفهان و آقای فرماندار و عده‌ای از روسا و محترمان شهر در محل سینمای عظیم نقش‌جهان حضور به هم رساندند. در این مراسم، خانم فرانک میرقهاری و آقایان بوتیمار قدکچیان، بیک ایمانوردی و آراسته قائم‌مقامی؛ هنرمندان فیلم‌های فارسی و آقایان خسرو پرویزی و اسماعیل پورسعید؛ نویسنده و کارگردان فیلم‌های فارسی که به همین منظور به اصفهان آمده بودند نیز شرکت داشتند. ابتدا آقای ارحام‌صدر، هنرپیشه معروف عالم تئاتر یا شکرپاره اصفهان، پشت میکروفون قرار گرفت و ضمن خیرمقدم از طرف مدیران سینما اظهار داشت: بالاخره در شهر باستانی اصفهان سینمای آبرومندی پا به عرصه وجود گذاشت. اهالی زیرک و باهوش اصفهان از افراد فرهنگ‌دوست و بصیر که توانستند در راه به وجود آوردن یک کانون تفریح سالم قدم بزرگی بردارند، تشکر می‌کنند؛ زیرا شهر اصفهان معروف به شهر هنر و تئاتر است و الحق لازم بود که چنین محلی را دارا باشد. در اینجا آقای ارحام‌صدر از آقای استاندار تقاضا کرد که مهندسین و کارکنان این بنای باعظمت و مجلل را موردتقدیر قرار دهد. آقای استاندار جلوی پرده آمد و یک‌یک آقایانی را که هرکدام به نحوی در این ساختمان و تزیینات این سینما کوشش و هنرنمایی کرده بودند، موردعنایت قرار داد و حلقه‌های گلی را که از طرف مدیران سینما تهیه شده بود، به گردن آقایان آویخت؛ سپس هنرمندان محبوب فیلم‌های فارسی جلوی پرده آمده و با تقدیم سبدهای گل موردتقدیر و تشویق آقای استاندار و حضار قرار گرفتند و یک‌یک معرفی شدند.
بعد از مراسم معارفه، آقای استاندار پشت میکروفون قرارگرفت و ضمن بیانات مبسوطی در اطراف پیشرفت سریع شهر تاریخی اصفهان اظهار داشت: شهر باعظمت و کهن‌سال اصــفــهـــان که دارای کــارخـــانـــه ذوب‌آهن و دانشگاه (صنعتی) و سد شاه‌عباس و خط آهن شده، جا داشت چنین سینمایی که درخور شأن این شهر تاریخی باشد، به وجود آید. من به‌نوبه خود از بانیان این سینمای مجلل اظهار خرسندی و تشکر می‌کنم.  پس از بیانات آقای استاندار، سینما نقش‌جهان افتتاح شد؛ سپس فیلم حسین کرد یا گوشه‌ای از تاریخ زمان شاه‌عباس کبیر که رنگی و به طریقه سینما اسکوپ تهیه شده بود، نمایش داده شد.
تاریخچه سینما: از یک سال قبل آقای سرهنگ متین که یکی از افراد خوش‌نام و فرهنگ‌دوست این شهر است، زمینی در حدود 1500 متر برای ساختمان سینما اختصاص داد و با نقشه بسیار عالی سینمای مجهز و مدرنی در محل خیابان چهارباغ بنا کرد. سینما از هر حیث بی‌نظیر است؛ به‌خصوص سردر این بنا با به‌کاربردن کاشی‌کاری‌های زیبا که نمونه‌ای از هنر اصفهانی و سمبل عظمت و شکوه زمان صفویه است، جلوه خاصی به این سینما بخشیده است.
آقای سرهنگ متین در این مورد اظهار کرد:  بی‌نهایت خوشوقتم که توانستم یک محل تفریح سالم در این شهر تاریخی بنا کنم تا به‌نوبه خود سهم کوچکی در عظمت این شهر باستانی به یادگار داشته باشم. آقای سرهنگ متین این سینما را در اختیار گروه سینماهای متحد تهران گذاشت که این گروه وسایل تزیینی این سینما را با نهایت کوشش به نحو احسن تکمیل و آماده کرده است. مخارج این سینما کلا در حدود 20 میلیون ریال شده است. این سینما از امروز شروع به کار کرد. »(اطلاعات، تیر 1345) جا دارد تاریخچه تمام عناصر چهارباغ، ازجمله سینماهایش، یکی‌یکی به روشنای تاریخ آمده تا برای کسانی که در حوزه چهارباغ پژوهش می‌کنند یا قصد تهیه فیلم از این خیابان را دارند، منابعی مستند و متقن در اختیار بگذارد.