شهر شانگهای اولین شهر در کشور چین بود که بهعنوان آغازگر ظهور اوراق بهادار، معاملات آنها و بورس فعال شناخته شد. اولین معاملات اوراق بهادار در شهر شانگهای به دهه 1860 میلادی بازمیگردد. در سال 1981، کانون کارگزاران اوراق بهادار شانگهای بهعنوان نهاد اولیه بورس اوراق بهادار تأسیس شد. در این نهاد اوراق بهادار (سهام، اوراق قرضه و مشتقات) توسط سرمایهگذاران بومی و بینالمللی معامله میشد. در سال 1946، بورس اوراق بهادار چین به شرکت بورس اوراق بهادار تغییر نام داد. در سال 1949 تمامی تالارهای معاملات بسته شد. در 26 نوامبر سال 1990 بورس شانگهای بهطور رسمی ثبت شد و از 19 دسامبر همان سال معاملات رسمی اوراق بهادار شکل گرفت.
بورس شانگهای پس از 29 سال رشد و بهبود هماکنون به بازاری متنوع و خدمات محور تبدیل شده است. این بازار هماکنون با ساختاری تکمیلشده با محصولات گوناگون اعم از سهام، اوراق قرضه، صندوقهای سرمایهگذاری و مشتقات در کلاس جهانی و زیرساخت ارتباطی ارائهدهنده نظارت بر معاملات کارا و قانونمند است. با توجه به آمار ارائهشده توسط سازمان جهانی بورسها،(World Federation of Exchanges (WFE، بورس شانگهای در سال 2018 دارای رتبه چهارم، هفتم و دوم به ترتیب در ارزش بازار، گردش معاملات و سرمایه تزریقشده است. بنابراین این بورس یکی از بزرگترین بازارهای سرمایه دنیا به شمار میرود.شاخص: شاخص ترکیبی SSE Composite Index در جولای 1991 بهعنوان اولین شاخص معرف بازار بورس شانگهای منتشر شد. این شاخص گویای ارزش بازار سهام تمام شرکتهای درجشده در تابلوی A و B است. این شاخص گویای روند 20 ساله بورس شانگهای تاکنون است و بیش از سایرین مورد استناد قرار میگیرد. از دیگر شاخصهای موجود میتوان به SSE 50، SSE 380، SSE 100 و غیره اشاره کرد که هرکدام به نحوی تعدادی از شرکتهای برجسته در حوزهای را منتخب قرارداده و شمایی از روند حرکت قیمتی آنها را به نمایش میگذارد.
انواع سهام: در بورس شانگهای دو دسته سهام دیده میشود: سهام عادی نوع A که مبتنی بر یوآن بوده و در سرزمین اصلی معامله میشوند. سهام ویژه نوع B که مربوط به سهام شرکتهای خارجی بوده و در بازار سرزمین اصلی مانند شانگهای یا شنژن درج و معامله میشوند. تسویه وجوه در بازار شانگهای توسط بانکهای کاستودینِ سرزمین اصلی صادرمی گردد. در مورد سهام گروه اول تسویه وجوه به یوآن و در مورد سهام گروه دوم (ازجمله هنگکنگ) تسویه وجوه با بانکهای منطقهای مربوط به سهام همان بخش انجام میشود. دسترسی به بورس شانگهای: مفهوم سرمایهگذار حقوقی واجد شرایط (QFII) در سال 2002 مطرح شد که اولین گام بهسوی جهانیسازی بورس شانگهای بود. منظور از سرمایهگذار واجدشرایط سازوکاری است که به سرمایهگذاران حقوقی در قالب مشخصی (احراز شرایط مشخصی) بهطور مستقیم و بیواسطه در بورس شانگهای سرمایهگذاری کنند. اما در مرحله بعد لازم است مجوز حجم سرمایهگذاری توسط اداره امور خارجی بورس شانگهای (SAFE) دریافت شود. در راستای مشارکت در سرمایهگذاری یا تملیک شرکتها، با توجه به ساختار کسب مجوز در بازار سرمایه، حداقل سرمایه شرکت و سقف درصد مالکیت بورس شانگهای، این بازار برای شرکتهای حقوقی در مقیاس بزرگ مناسب است و برای شرکتهای خصوصی موجود در کشور مطلوب به نظر نمیرسد. ساختار بسته و نظارت مداوم بورس شانگهای توانمندی مناسبی در اختیار سرمایهگذاران خارجی که علاقهمند به تملیک یا مشارکت در سرمایهگذاری شرکتها هستند قرار نمیدهد. علاقهمندنبودن دولت به توسعه سرمایهگذاری خارجی بهوضوح دیده میشود و بهتر است سرمایهگذاران بالقوه از گزینه بازار سرمایههای کشورهای همسایه برای کسب سود بهره ببرند.
افزودن دیدگاه جدید