اوایل هفته گذشته بود که سازمان بورس اعلام کرد از روز شنبه 25 بهمن، دامنه نوسان به جای مثبت و منفی 5 درصد به منفی 2 تا مثبت 6 درصد تغییر می‌کند. این تغییر دو جنبه مهم داشت. نخست آنکه امکان افت 5 درصدی قیمت سهام به افت 2 درصدی محدود شد. از سوی دیگر، بازه نوسان 10 درصدی به 8 درصد رسید. هدف از اجرای دامنه نوسان نامتقارن، فروکش‌کردن هیجانات منفی بورس بود. با این حال، همچنان انتقاداتی هم به این اقدام وجود دارد.

انتقادات به تغییر دامنه نوسان

از زمان اعلام خبر تغییر دامنه نوسان، انتقاداتی به آن مطرح شد. اگرچه جزئیات این انتقادات متفاوت است، اما اکثر آن‌ها روی این مسئله توافق نظر دارند که نباید بازار را به هر نحوی دستکاری کرد. به اعتقاد فعالان بازار، دامنه نوسان نامتقارن شاید به صورت مصنوعی بتواند بازار را صعودی کند، اما نمی‌تواند در ماهیت فعلی بازار تغییری ایجاد کند. حتی یکی از فعالان بازار به شوخی از این گفت که برای جلوگیری از افت بیشتر بورس، دامنه نوسان را از صفر تا مثبت 10درصد درنظر می‌گرفتند تا دیگر ارزش هیچ سهمی کمتر از این نشود! برخی دیگر از فعالان بازار نیز اعتقاد دارند که این دامنه نوسان نامتقارن، بهترین فرصت برای نوسانگیران است تا از رشد 6 درصدی قیمت سهام در هر روز نهایت استفاده را ببرند. تحلیلگران تکنیکال نیز اعتقاد دارند با تغییر دامنه نوسان، تحلیل سهام به‌درستی انجام نخواهد شد. در نهایت فعالان بازار اعتقاد دارند حتی اگر بازار برای مدتی سبزپوش شود، باز هم این اقدام یک مُسکن موقتی برای بازار است. در سوی دیگر مسئولان سازمان بورس نیز بارها تأکید کردند این تصمیم موقتی است و دیر یا زود بازار به شرایط عادی بازمی‌گردد. دو روز پیش بود که معاون نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس و اوراق بهادار تأکید کرد: تغییر دامنه نوسان و اجرای آن کوتاه مدت خواهد بود و ممکن است اجرای این تصمیم برای مدت یک ماه یا تا پایان امسال به طول بینجامد. در هر حال اولین روز اجرای این قانون برای سهامداران خوشایند بود؛ چراکه هم شاخص در صعود روزانه رکوردشکنی کرد، هم نقدینگی قابل توجهی از سوی سهامداران حقیقی به بازار تزریق شد و هم بخشی از نقدینگی بلوکه‌شده در صندوق‌های درامد ثابت خارج شد. اما دیروز بازار روند متفاوتی داشت. شروع پرقدرت بازار، با افزایش عرضه مواجه شد و در نهایت شاخص کل به رشد 0.17 درصدی بسنده کرد. این در شرایطی است که در اواخر بازار بیش از 300 نماد به صف فروش رسیدند و معدود نمادهایی بودند که صف خریدشان پایدار باقی ماند.

دیگر دلایل رشد بورس

با این حال، در کنار تغییر دامنه نوسان، اتفاقات دیگری هم بر روند بورس تأثیر گذاشته است. در گام نخست حاشیه‌ها و ریسک سیستماتیک کم شده است. از حوالی بهارستان و پاستور شنیده می‌شود که بودجه 1400 پس از اعمال اصلاحات این هفته دوباره به صحن علنی مجلس باز می‌گردد. رئیس مجلس هم چند روز پیش از این گفت که بودجه تا پایان سال نهایی می‌شود. در نتیجه به نظر می‌رسد در دقیقه 90 بحث بودجه 1400 خاتمه خواهد یافت. اگر اختلاف‌نظرها بین دو قوه مجریه و مقننه کاهش یابد، مسیر تصویب لایحه بودجه هموارتر خواهد شد.
از سوی دیگر، دلار در بازار آزاد روند صعودی را آغاز کرده است و به کانال 26 هزار تومان رسیده است. پس از اعلام واکنش ایران و آمریکا نسبت به بازگشت به برجام، به نظر نمی‌رسد حداقل در کوتاه‌مدت اتفاق قابل توجهی در این زمینه رخ بدهد و درنتیجه تقاضا برای دلار افزایش یافته است، مسئله‌ای که به رشد قیمت دیگر ارزها منجر شده است. از سوی دیگر، شنیده‌ها از افزایش صادرات نفت ایران در روزهای گذشته حکایت دارد. در نتیجه می‌توان انتظار داشت در کوتاه مدت برخی از تحریم‌ها به طور غیررسمی حذف شود اما روی کاغذ همچنان بحث توافق یا بازگشت به برجام در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. از سوی دیگر، حدود یک هفته دیگر مهلت اعلام‌شده از سوی ایران پایان می‌یابد و در صورتی که تحریم‌ها لغو نشود، فعالیت بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ایران محدود خواهد شد. از سوی دیگر، آزادسازی کامل سهام عدالت تا 22 بهمن واحتمال افزایش مجدد عرضه‌ها در بازار، ترسی را در بین سهامداران ایجاد کرده بود و به دنبال این موضوع، گروهی از سهامداران منتظر بودند بعد از افت احتمالی شاخص در نتیجه عرضه سهام عدالت، دست به خرید شوند. اما اعطای کارت اعتباری به دارندگان سهام عدالت توسط دو بانک و مشخص‌شدن سازوکار استفاده از آن، سایه این ریسک را کم‌رنگ کرده است.