پست نشاط

یکی از نام‌های آشنا برای اهالی محله نشاط و شهر اصفهان، پست نشاط است، از آن جهت که پست مرکزی شهر است و از معدود جاهایی است که هر اصفهانی لااقل یک‌بار گذرش به آن افتاده یا می‌افتد. برای همین کنجکاو شدم تا سری هم به پست نشاط بزنم و از کم‌وکیف کارها و تاریخ این مکان باخبر شوم. سابقه پست اما در اصفهان به‌طور مشخص معلوم نیست. هرچند در منابع مختلف سرنخ‌هایی دیده می‌شود، اما اینکه از چه زمانی به‌طور دقیق در اصفهان چاپارخانه وجود داشته است و در چه مکانی بوده است معلوم نیست. قدر مسلم اینکه چاپارخانه در همه جای این مملکت از دوره هخامنشیان وجود داشته است؛ اما به‌صورت امروزی از زمان امیرکبیر چاپارخانه و پست (که بعدا به اداره پست و تلگراف تغییر نام داد) به‌وجود آمد و امکان استفاده از آن برای مردم عادی هم مهیا شد. 

تاریخ انتشار: 12:33 - جمعه 1400/01/6
مدت زمان مطالعه: 2 دقیقه
no image
در اصفهان هم مکانی که به آن اختصاص داده شد بین مسجد شیخ لطف‌الله و چهارسو مقصود در میدان نقش‌جهان بود. جایی که امروزه با سردری گچ‌بری و بسیار نفیس در تمکن فرماندهی انتظامی استان اصفهان است و شاید اختصاص آن به موزه پست اصفهان کار صحیح‌تری باشد.
این اولین پست مرکزی اصفهان بوده که بر روز نقشه سید رضاخان با نام گاریخانه دولتی (ملک) اسم برده شده است. همچنین منابعی مثل «الاصفهان» میرسیدعلی جناب این مکان را کاروان‌سرای پستخانه و محمدعلی جمالزاده در کتاب «سروته یک کرباس» آن را چاپارخانه می‌نامند. بعد از آن دومین مرکز در جنوب بانک ملی خیابان سپه روبه‌روی تالار تیموری (پارکینگ امروزی) برقرار شده و سپس در چهارباغ پایین (حدود بازارچه حاجمحمدعلی) و بعد فلکه فیض و در نهایت پست نشاط شعبه مرکزی پست اصفهان می‌شود و البته باجه‌هایی هم در شهر وجود داشته است. لازم به ذکر است که روی نقشه سیدرضاخان پستخانه اصفهان در میدان جلفا قرار دارد. با کارمندان پست نشاط به گفت‌وگو می‌نشینیم و هرچه می‌دانند بی‌دریغ در اختیارمان می‌گذارند. از جمله درباره تاریخ پست در ایران و اینکه تاریخ ساخت پست نشاط به سال ۵۶ برمی‌گردد و رؤسای بعد از انقلاب آن آقایان افتخاری، پرورش، امری، قانع، رضایتی، رجالی و باقری بوده‌اند. از رؤسا و کارمندان قبل از انقلاب اداره پست و تلگراف اصفهان هم می‌توان به مرحوم عبدالعلی حکمت و آقای علیرضا باستی اشاره کرد.
مردم محله اما اطلاعات زیادی درباره تاریخ پست و به‌خصوص پست نشاط ندارند. حرف‌ها محدود می‌شود به اینکه این ساختمان پیش از انقلاب حسینیه بوده است و رضاشاه در حین حرکت به سمت تبعیدگاهش در جزیره موریس شبی را در این مکان گذرانده است. گشتن و پرسیدن‌ها ما را به آقای حسین مقصودی اصفهان‌پژوه می‌رساند که تحقیقات مفصلی درباره پست در اصفهان انجام داده است و اکنون نیز مشغول نگارش کتابی درباره پست در اصفهان است. با ایشان به گفت‌وگو می‌نشینیم و برایمان می‌گوید که پیش از سال‌۵۶ به‌جای پست نشاط فعلی خانه مسکونی بوده است و شایعه حضور رضاشاه را هم در این مکان، بی‌پایه و اساس می‌داند و می‌گوید که رضاشاه احتمالا یا در خانه عطاءالملک دهش (موزه آموزش و پرورش فعلی) یا در خانه اشراقی (پارکینگ کنار سینما‌ساحل) شب را گذرانده و بعد برایمان از تاریخ مغفول‌مانده پست در اصفهان و اهمیت آن می‌گوید. می‌پرسم چرا پست نشاط را در این مکان ساخته‌اند و اساسا چرا نام این خیابان نشاط است؟ مگر نشاط اصفهانی شاعر دوره بازگشت ادبی در چنین محله‌ای سکونت داشته است؟ سوال‌ها را با طمأنینه و یکی‌یکی جواب می‌دهد. 
می‌گوید پست نشاط را تنها به این دلیل در این نقطه ساخته‌اند که این محله تقریبا مرکز شهر اصفهان بوده و نامش را از این جهت نشاط گذاشته‌اند که در خیابان نشاط واقع شده است؛ اما اینکه آیا میرزا عبدالوهاب نشاط اصفهانی ملقب به معتمدالدوله ساکن این محله بوده یا نه جوابش به احتمال زیاد منفی است. هرچند تیمی که در دوره پهلوی مسئول انتخاب اسامی خیابان‌های شهر شده بود، هیچ اسمی را بی‌دلیل انتخاب نکرده است. اینکه نام نشاط به‌عنوان شاعر و خوشنویس و نخستین وزیر امور خارجه ایران بر این خیابان انتخاب شده احتمالا از سر ذوق و سلیقه کسانی چون مرحوم عباس بهشتیان بوده است. پست در ایران اگرچه این روزها بنابر تغییر شکل زندگی مردمان تحول پیدا کرده، اما همچنان تداعی‌گر خاطراتی نظیر جمع‌کردن تمبرهای پستی در کودکی یا ارتباطات تلگرافی است که در کتاب‌های تاریخ به‌خصوص در دوره مشروطه نقشش پررنگ است. ارتباطاتی که امروزه به‌واسطه حضور تکنولوژی شکلی عجیب و دیگرگونه پیدا کرده است.
 
  • اصفهان زیبا
    پایگاه خبری اصفهان زیبا

    سجاد حقیقت قهفرخی

برچسب‌های خبر