کودکان فقیر و ساکن در مناطق محروم، همیشه سهم عمده‌ای از بازماندگان از تحصیل را تشکیل می‌دهند و به دلیل شرایط نامطلوب امکان راهیابی به مدارس را ندارند؛ مثل تعداد اندک و انگشت شماری از دانش‌آموزان اصفهانی که حسین نادیان، رئیس اداره متوسطه اول و دوم اداره کل آموزش و پرورش استان در گفت و گو با «اصفهان زیبا آنلاین» به آنها اشاره می‌کند. او تعداد دقیق‌شان را نمی‌داند؛ ولی معتقد است که امسال نسبت به سال گذشته تعداد کمتری از دانش‌آموزان در دو دوره اول و دوم متوسطه نتوانستند به مدرسه راه یابند: «درصد ترک تحصیل در دوره دوم متوسطه سال قبل 25/1 بوده است؛ درحالیکه این میزان امسال به 87/0 درصد رسیده است. حدود 5 هزار و 900 دانش آموز در دوره اول متوسطه تحصیل می‌کنند، با این حال، میزان ترک تحصیل در بین آنها نسبت به سال گذشته 03/0 درصد کاهش یافته است و پوشش تحصیلی دانش‌آموزان در اصفهان نیز نسبت به میانگین کشوری سال گذشته با رشد 05/0 درصدی مواجه شده است؛ بنابراین علی‌رغم شیوع کرونا بیشتر دانش‌آموزان اصفهانی جذب آموزش شدند و توانستند از خدمات آموزشی بهره ببرند.»
به گفته او، دانش‌آموزانی که امکان دسترسی به وسایل آموزش مجازی را نداشتند در اوایل سال شناسایی شدند و به مرور تبلت و موبایل در اختیار آنها قرار داده شد تا آنها نیز از چرخه آموزش مجازی باز نمانند و بتوانند همانند سایر دانش‌آموزان تحصیل کنند. از نظر نادیان، ترک تحصیل و بازماندگی از مدرسه با عدم دسترسی دانش‌آموزان به فضای مجازی متفاوت است: «حدود 95 درصد از دانش‌آموزان براساس برنامه‌ریزی‌هایی که انجام شد، امسال به آموزش آنلاین دسترسی داشتند. علاوه براین، محتوای آموزشی از تلویزیون نیز به دانش‌آموزان ارائه شد. ارائه بسته‌های آموزشی به دانش‌آموزان ساکن مناطق محروم نیز یکی دیگر از راهکارهایی بود تا دانش‌آموزان بتوانند تحصیل خود را ادامه دهند.»
چرا دانش‌آموزان از تحصیل بازماندند؟
اگرچه آموزش مجازی، امسال و در شرایط کرونایی تمام زور خود را به کار گرفت تا دانش‌آموزان را از درس و مشق عقب نیندازد، اما به هرحال، دلایل مختلفی در طول سال، باعث شد تا برخی از دانش‌آموزان عطای رفتن به مدرسه را به لقایش ببخشند و در خانه بمانند؛ دلایلی که لیلا سادات ابطحی، رئیس آموزش ابتدایی آموزش و پرورش استان در گفت‌و گو با «اصفهان زیبا آنلاین» به آنها اشاره می‌کنند. او با اشاره به اینکه اگرچه تلاش شد تا دانش‌آموزان از طریق فضای مجازی وارد چرخه آموزش شوند و به حد کفایت از آن بهره ببرند، می‌گوید: «اما به هرحال، این امکان برای تعداد انگشت شماری به دلیل داشتن شرایط مختلف مهیا نشد و آنها از تحصیل بازماندند. برخی از دانش‌آموزان نیز ثبت‌نام کردند، اما موقع تحصیل نتوانستند ادامه دهند و ترک تحصیل پنهان کردند.» ابطحی فقر مالی خانواده‌ها و وضعیت نابسامان اقتصادی برخی از خانواده‌ها را یکی از دلایل مهم ترک تحصیل دانش‌آموزان دوره ابتدایی دانست و گفت: «براساس آمارهای موجود حدود 38 درصد از دانش‌آموزان اصفهانی به دلیل ناتوانایی اقتصادی از چرخه آموزش بازماندند. ترس از ابتلا به کرونا به دلیل ضعف جسمانی کودکان دوره ابتدایی و احتمال ناقل بودن آنها و همچنین عدم اعتقاد به آموزش مجازی (به ویژه در پایه اول ابتدایی) و به تعویق انداختن آموزش به زمان بازگشایی مدارس هم یکی دیگر از علت‌هایی است که تعدادی از دانش‌آموزان، امسال نتوانستند به مدرسه راه یابند؛ درحالیکه این تصور نادرست است و خیلی از دانش‌آموزان از طریق همین فضای مجازی توانستند پیشرفت‌های زیادی را به دست آورند. عدم حمایت خانواده‌ها به دلیل کم سوادی و بی‌توجهی به تحصیل نیز برخی از دانش‌آموزان را از آموزش محروم کرد؛ به طوریکه اعتقادهای نادرست نسبت به آموزش 61/5 و بی تفاوتی به آن نیز 54/6 درصد از آمار بازماندگان از تحصیل دانش‌آموزان را تشکیل می‌دهد.»
محرومیت گریبان اتباع را هم گرفت
ابطحی در ادامه با اشاره به اینکه مهاجرت فصلی در دوران کرونا یکی دیگر از علل محرومیت دانش‌آموزان اصفهانی است، بیان می‌کند: «امسال برخی از خانواده‌ها مهاجرت کردند و فرزندان‌شان را هم با خود بردند و همین مسئله هم باعث بازماندگی 18/2 درصدی دانش‌آموزان از چرخه تحصیل شد. علاوه براین، برخی از مشکلات دیگر؛ که همیشه وجود داشته، مثل جدایی پدر و مادرها از همدیگر، اعتیاد و بدسرپرست بودن کودکان (علت حدود 26 درصد از ترک تحصیل‌ها) نیز مزید علت شد تا برخی از دانش‌آموزان امکان ادامه تحصیل را نداشته باشند. تعداد دقیق دانش‌آموزانی که امسال از تحصیل محروم ماندند، اما در پایان شهریور اعلام خواهد شد؛ چرا که ممکن است اکنون برخی از دانش‌آموزان در فرصت استمرار آموزش در فصل بهار و تابستان موفق به تحصیل شوند. در این میان، ترک تحصیل و عدم ورود به چرخه آموزش، البته تنها گریبان دانش‌آموزان ایرانی را نگرفت بلکه به گفته رئیس اداره ابتدایی اداره کل آموزش و پرورش، حدود 11/8 درصد از دانش‌آموزان اتباع خارجی نیز به دلایلی مشابه به آنچه ذکر شد، امکان ادامه تحصیل نیافتند.
