سر درد انواع و اقسام دارد و گاهی بسیار کلافه‌کننده است اما می‌توان با طبیعت درمانی به مداوای آن پرداخت و برای همیشه با این اختلال خداحافظی کرد! در این زمینه دکتر جمشید هاشمی، ملقب به استاد آرام، محقق و روانشناس بالینی توضیحات کاملی را ارائه می‌دهد. سردردها تقریباً هر انسانی را در زمانی مبتلا به خود می‌کنند. بیشتر سردردها توسط اختلالات موقتی بوجود می‌آیند و با هیچ نوع تغییرات آلی در مغز مرتبط نیستند. سردرد اغلب این هشدار طبیعت است که فرایندی مشکل‌ساز در جای دیگری در بدن رخ داده است. با این حال، درد واقعی سردرد از تحریک دنباله‌های عصبی ماهیچه‌های شانه، گردن و پوست سر و ماهیچه‌های نرمی که عروق خونی را در این ناحیه احاطه کرده‌اند، بوجود می‌آید.
انواع سر درد و درمان آن
چندین نوع سردرد و راه‌های گوناگونی نیز برای درمان آن‌ها وجود دارد. در این بین، مصرف آسپرین یا آرام‌بخش‌ها تنها می‌تواند درمان موقتی را برای بیمار به همراه داشته باشد اما علت اصلی بیماری را از بین نمی‌برد. علاوه بر این، استفاده گهگاه از مسکن‌ها باعث ضعف عصبی، تضعیف قلب و بوجود آمدن مشکلات دیگری می‌شود.
علل شایع بروز سردرد آلرژی، دلایل روحی روانی، خستگی چشم، فشار بالای خون، خماری، ابتلا به عفونت، قند پایین خون، کمبود مواد مغذی، تنش، وجود مواد سمی در بدن و میگرن است. آلرژی‌ها که اغلب دلیل ناشناخته بروز سردرد هستند، در افراد گوناگون متفاوت هستند. غذاهایی که برخی افراد به آن‌ها حساسیت دارند و می‌توانند باعث بروز سردرد شوند، شامل: شیر و محصولات شیر، شکلات، جگر، مرغ، الکل و پنیر تند است. عطسه کردن و اسهال نشانه‌های دیگر آلرژی هستند.
احساسات شدید و عمیق نیز می‌تواند باعث بروز سردرد شود. بسیاری از افرادی که ظاهری خوب و خوشایند دارند در واقع ممکن است نگران بدست آوردن شغلی مناسب باشند یا نسبت به شخص یا چیزی احساس تنفر کنند. این خشم پنهان ممکن است خود را به عنوان سردرد نشان دهد. بنابراین، نباید احساسات منفی خود را در دل پنهان کنیم بلکه باید وسایل مناسبی را برای اظهار آن پیدا کنیم.
خستگی چشم علت شایع دیگر بروز سردرد است. در چنین مواردی، باید با یک متخصص چشم مشورت کرد و تحت درمان قرار گرفت. تمرینات ساده چشمی همچون حرکت چشم‌ها به بالا و پایین یا به اطراف یا چرخاندن سر در حالی که گردن قائم به سمت بالا ایستاده است یا حرکت سر به جلو یا عقب هر کدام سه بار، سپس حرکت سر سه بار در جهت عقربه‌های ساعت و سه بار در جهت مخالف عقربه‌های ساعت می‌تواند خستگی چشم را برطرف کند.
فشار بالای خون نیز می‌تواند باعث بروز سردردهای ضربان دار شود، این سردرد معمولاً به هنگام بیدار شدن از خواب در آغاز صبح از پشت شروع می‌شود. شیوه درمان این سردرد، فرو بردن ماهیچه‌های ساق پا در وان آب گرم برای مدت ١۵ تا ٢٠ دقیقه است. این کار باعث منحرف شدن خون از سر و رفتن آن به سمت پا می‌شود که باعث تسکین سردرد خواهد شد. بسیاری از افراد پس از مصرف نوشیدنی‌های الکلی نیز دچار سردردهای شدیدی می‌شوند. مصرف نوشیدنی‌های الکلی باعث متورم شدن عروق خونی می‌شود که خود این تورم باعث ایجاد سردردهای دردناکی می‌شود. بهترین درمان برای این نوع سردرد، اجتناب از مصرف نوشیدنی‌های الکلی است. در ضمن با مصرف قرص ویتامین B1 به هنگام استفاده از نوشیدنی‌های الکلی می‌توان از سردردهای ناشی از خماری جلوگیری کرد هر چند جبران عوارض دیگر الکل بر بدن نخواهد شد.
اگر عفونتی همچون سرماخوردگی، ویروس و تب در بدن وجود داشته باشد، سردرد نیز ممکن است رخ دهد. در این صورت، این عفونت است که باید در بدن از بین برود. ویتامین C درمانی بهترین شیوه درمانی برای رفع این عفونت‌هاست. برای درمان سرماخوردگی، باید هنگامی که نخستین علائم سرماخوردگی همچون گلو درد، آبریزش بینی و غیره ظهور کرد، از ویتامین C در مقادیر بالا و در فواصل یک ساعته استفاده کرد. ویتامین C در درمان سرماخوردگی معجزه‌آسا عمل می‌کند و یک آنتی‌بیوتیک طبیعی به حساب می‌آید.
قند پایین خون یکی دیگر از دلایل بروز سردرد است. مصرف مواد قندی برای درمان قند خون پایین یک درمان محسوب نمی‌شود اگر چه می‌تواند قند خون را موقتا بالا برده و باعث شود که فرد برای مدت کوتاهی احساس بهتری داشته باشد. قند پایین خون در نتیجه پانکراس آسیب دیده‌ای بوجود می‌آید که بیش از اندازه تولید انسولین را در بدن تحریک می‌کند.
این مشکل را می‌توان با خوردن غذاهای کمتر در فواصل کوتاه و نه استاندارد و سه بار غذا خوردن در طول روز برطرف کرد. مصرف کربوهیدرات‌ها را هم باید به حداقل میزان ممکن کاهش داد و مصرف قهوه را نیز باید کنار گذاشت، زیرا قهوه بیش از حد پانکراس را تحریک می‌کند. فقدان آهن که منجر به کم‌خونی می‌شود، علت شایع دیگر بروز سردرد است. سردرد بعضی وقت‌ها به دلیل کمبود آهن در بدن قبل از شروع کم‌خونی بروز می‌کند. مخمرهای آبجوساز بهترین منبع آهن هستند و کم‌خونی را می‌توان به سادگی با مصرف روزانه چند قاشق چایخوری از این مخمرها برطرف کرد.
سردرد همچنین ممکن است به دلیل کمبود ویتامین‌های B(ویتامینB1،B12 وB6 ) ایجاد شود که می‌توان با مصرف این ویتامین‌ها آن را درمان کرد. هنگام مصرف هر یک از ویتامین‌های B به شکل جداگانه، کاملاً ضروری است تا با مصرف مخمرهای آبجوساز، جگر، جوانه گندم و ویتامین ب-کمپلکس را به رژیم غذایی اضافه کرد. در غیر این صورت، مصرف بیش از حد یک ویتامین ممکن است باعث عدم تعادل در بدن شده و منجر به مشکلات دیگری شود. در واقع، کل گروه ویتامین ب-کمپلکس به تنهایی می‌تواند سردردها و از جمله میگرن را درمان کند.
سردردهای تنشی شایع‌ترین سردرد در بین تمامی انواع سردرد هستند که توسط مشکلات روحی و روانی به وجود می‌آیند و در نهایت منجر به استرس می‌شود. استرس باعث می‌شود که ماهیچه‌های شانه، گردن و پوست سر به طور ناخودآگاه کشیده شود. افراد زودرنج و عصبی معمولاً دچار این نوع سردرد می‌شوند. این سردرد به تدریج افزایش پیدا می‌کند و با آزاد شدن کشیدگی همراه است. فرد مبتلا به سردرد باید نهایت تلاش خود را برای رفع استرس که دلیل اصلی بروز این نوع سردرد است، انجام دهد.
مواد سمی که از طریق غذا، نوشیدنی‌ها و آب و همچنین از طریق تنفس و هوای آلوده وارد بدن می‌شود، نیز می‌تواند باعث مشکلات زیادی در بدن انسان شود. بروز سردرد در انسان ممکن است در ابتدا این هشدار باشد که سم وارد بدن شده است. مواد افزودنی موجود در غذاها و در بسیاری موارد وسایل آرایشی و بهداشتی و محصولات آرایشی پوست و مو دلایل اصلی بروز سردرد هستند. علاوه براین، آلوده‌کننده‌های سمی موجود در غذاها نیز جزء عوامل بوجود‌آورنده سردرد محسوب می‌شوند.
سردردهای میگرنی و درمان آن: میگرن یک بیماری قدیمی و بسیار سخت است. میگرن افراد سرشناسی همچون سزار و فروید را برای مدت‌های مدیدی آزار داده است. این تصور وجود دارد که میگرن تحت شرایط جدید زندگی امروزی بوجود می‌آید. در حال حاضر، حدوداً ١٠ درصد جمعیت جهان مبتلا به میگرن هستند.
میگرن را می‌توان بیماری هجومی توصیف کرد که با سردردهای شدید اغلب در یک طرف سر همراه است و باعث سوء هاضمه، اختلال در کبد و قدرت بینایی می‌شود.
میگرن معمولاً هنگامی که شخصی تحت فشار شدید روحی و روانی است یا ناگهان دچار چنین وضعیتی می‌شود، بوجود می‌آید. این نوع سردرد معمولا با تهوع و استفراغ و گهگاهی به همراه درد آزار‌دهنده‌ای همراه می‌شود که ممکن است برای سه روز طول بکشد. میگرن ممکن است قبل از حمله، هشدارهایی به بیمار دهد. نقاط سیاه یا خطوط زیگزاگ مانندی در مقابل چشم ظاهر می‌شود یا فرد در قدرت بینایی‌اش دچار مشکلاتی می‌شود. در ضمن هنگامی که سردرد رخ می‌دهد، بیمار ممکن است در دست‌ها یا پاهای خود احساس گزگز شدن یا ضعف کند. بیماران مبتلا به میگرن در اصطلاح دارای «شخصیت میگرنی» هستند. آن‌ها افرادی کمال‌گرا و وسواسی هستند که احساس می‌کنند باید هر چیزی را به شکل درست و کامل خود انجام دهند.
هنگامی که آن‌ها انجام کاری را به پایان می‌رسانند، ناگهان از وضعیت تنش موقتی به احساس آرامش کامل می‌رسند. سپس میگرن در آن‌ها بروز می‌کند. این یک فرآیند کاملاً روحی و روانی است. ماهیچه‌های سر و گردن که به استرس دائمی واکنش نشان می‌دهند، مجبور می‌شوند که بیش از حد کار کنند. ماهیچه‌های گرفته شده عروق را فشرده کرده و جریان خون را کاهش می‌دهند.
هنگامی که فردی ناگهان به آرامش می‌رسد، ماهیچه‌های منقبض شده متسع می‌شوند و باعث کشش دیواره‌های عروق خونی می‌شوند. با هر ضربان قلبی، خونی که از طریق این عروق به جلو رانده شده آن‌ها را بیشتر منبسط کرده و باعث درد آزار‌دهنده‌ای می‌شود. هنگامی که سردرد به فرد حمله می‌کند، شخص باید در طول روز به انجام کارهای ساده‌ای بپردازد که به تمرکز زیادی نیاز ندارد یا پیاده‌روی کند و هوای تازه را وارد ریه‌های خود کند. بهترین درمان برای جلوگیری از سردرد ایجاد مقاومت جسمی در بدن از طریق تغذیه صحیح، انجام ورزش و داشتن تفکرات مثبت و سازنده است.
در نخستین گام، بیمار باید برای مدت کوتاهی روزه آبمیوه بگیرد. در طول دوران روزه، آب‌میوه‌های مرکبات که با کمی آب رقیق شده است را می‌تواند شش بار در روز مصرف کند. با مصرف این مقدار آبمیوه، بیمار در ابتدا انرژی عصبی را در بدن صرفه‌جویی خواهد کرد که می‌تواند از آن برای اهداف مهمتری استفاده کند. علاوه براین، بر خون و لنف نیز فشار زیادی وارد نمی‌شود. بعد از گرفتن روزه‌ای کوتاه مدت، رژیم غذایی را باید به شیوه‌ای تنظیم کرد که حداقل فشار بر روی دستگاه گوارش وارد شود. صبحانه فرد مبتلا به میگرن یا سردرد باید شامل میوه‌های تازه و خشک شده باشد. ناهار باید عمدتاً از غذاهای پروتئینی تشکیل شده باشد. غذاهای نشاسته‌ای همچون نان سبوس‌دار، غلات، برنج یا سیب زمینی را باید در هنگام شام به همراه سالاد خام مصرف کرد. از مصرف ادویه‌ها، گوجه فرنگی، شیر کم چرب ترش و غذاهای چربی‌دار نیز باید اجتناب کرد. نوشیدن یک لیوان آب (آب گرم در زمستان و آب سرد در تابستان) که با یک قاشق چایخوری عسل ترکیب شده است، در ابتدای صبح همچنین درمان مناسبی برای میگرن به حساب می‌آید.
درمان‌های آبی
درمان‌های آبی مشخصی می‌تواند به رفع سردرد کمک کند. نوشیدن فراوان آب، استفاده از تنقیه با آبی در دمای ٦.٩٨ درجه فارنهایت، استفاده از حمام پا با آب گرم، استفاده از کمپرس سرد بر روی گلو، استفاده مداوم از حوله‌هایی که در آب گرم فرو برده شده‌اند بر روی پشت گردن، استفاده از کمپرس سرد در دمای ٤٠ تا ٦٠ درجه فارنهایت بر روی سر و صورت یا کمپرس با آب متناوب بر روی ستون فقرات می‌تواند در درمان انواع سردردها مفید باشد. استفاده از کمپرس آب گرم بر روی شکم درست قبل از به خواب رفتن، سردرد ناشی از اختلالات معدوی و کبدی را درمان می‌کند.
یوگادرمانی
کریاهای یوگایی همچون جالنتی و کونجال، پرانایاماس‌هایی همچون آنولوما – ویلوما، شیتالی و سیتکاری و آسانا‌های یوگایی همچون آتاناپاداسانا، ساروانگاسانا، پاسچیموتاناسانا، هالاسانا و شاواسانا در درمان انواع سردردها نیز مفید هستند.
افزودن دیدگاه جدید