احمد تولا، دبیر انجمن انبوه‌سازان اصفهان، در خصوص هزینه‌های مربوط به ساخـت‌‌وساز به اصفهان‌زیبا گفت: «سال گذشته هزینه ساخت دست‌کم مترمربعی چهارمیلیون تومان بود؛ ولی امسال با افزایش حداقل 40درصدی بین مترمربعی شش تا هفت میلیون تومان است.» با این حساب، هزینه ساخت‌وساز رشد سنگینی پیداکرده است تا بناهای نیمه‌کاره برای تکمیل به مشکل برخورد کنند.
مشارکت در ساخت با هر شرایطی
نادر صادقی، سازنده یک ساختمان در محله میرزاطاهر، که به‌دنبال شریک برای تکمیل پروژه می‌گردد، به اصفهان‌زیبا گفت: «فروردین سال گذشته حساب کردم برای تکمیل این ساختمان 10میلیارد تومان می‌خواهم؛ ولی امسال اگر هزینه‌ها دیگر افزایش پیدا نکند، دست‌کم پنج‌میلیارد تومان دیگر نیاز دارم تا پروژه کامل شود. پنج‌میلیارد تومان پول کمی نیست. دوست ندارم با کسی شریک شوم؛ ولی آیا راه دیگری هم وجود دارد؟» چرا به دنبال شریک به‌منظور تکمیل ساخت‌وساز می‌گردید؟ چند سازنده در پاسخ به این پرسش جملاتی شبیه به صادقی را بیان کردند.
آن‌ها پیش از ساخت بودجه‌بندی کرده بودند؛ ولی نوسان قیمت‌ها کار را به تعطیلی کشاند. یک سازنده دیگر در محله وحید با نام عباسی دراینباره اظهار کرد: «من مزد کارگر را روزی 150هزار حساب کرده بودم؛ امروز بالای 200هزار است. سیمان و میلگرد هم به همین ترتیب بالا رفت و رشد هزینه‌های حمل‌ونقل باورکردنی نیست.»
گفت‌وگو با سازندگان نشان می‌دهد که تعداد زیادی از آن‌ها پشتوانه مالی برای ادامه ساخت‌وساز ندارند؛ پس مجبورند شریک داشته باشند و تعداد بالای آگهی‌های مشارکت در ساخت باعث شده است شرایط متنوعی در اختیار متقاضیان قرار گیرد. از 10درصد تا بالاتر از 80درصد، امروز با هر درصد تکمیلی، پروژه برای مشارکت در ساخت وجود دارد. در محله مشتاق ملکی با پیشرفت فیزیکی 15درصد برای یک یا چند شریک آگهی شده است یا در محله کاوه، ساختمانی به پیشرفت فیزیکی 45درصد رسیده است؛ ولی سازنده برای تکمیل 55درصد باقی‌مانده شریک می‌خواهد؛ با این وجود واسطه‌ها می‌گویند که عرضه‌ها برای مشارکت در ساخت چندبرابر بیشتر از تقاضاست. نوروزانی، یکی از مشاوران املاک باسابقه اصفهانی، دراینباره بیان کرد: «از هر 10 یا شاید 20 آگهی مشارکت ساخت فقط یک نفر شریک پیدا می‌کند.»
فعالان بازار، ترس از رکود بازار مسکن در کنار فقدان پول نقد را عاملی برای کاهش تقاضای شرکت در پروژه‌های ساخت‌وساز می‌دانند. شرایط شرکت در پروژه‌های نیمه‌کاره فقط پول نقد است! سازندگان مدعی‌اند روزانه افراد زیادی برای شراکت با آن‌ها تماس می‌گیرند؛ ولی پول نقد ندارند؛ بلکه در تلاش‌اند تا با فروش یک دارایی مانند خانه، زمین یا حتی اتومبیل در پروژه شریک شوند. صادقی، یکی از همین سازندگان، اظهار کرد: «کسی را که پول نقد داشته باشد، ندیده‌ام؛ از طرفی سرمایه‌گذاری در بازار مسکن باوجود رکود واقعا جرئت می‌خواهد.»
سرنوشت پروژه‌های نیمه‌کاره
پروژه‌های نیمه‌کاره ساختمان‌سازی در بسیاری از مشاهده‌ها تا زمان پیداکردن شریک تعطیل‌شده‌اند و شاید این تعطیلی سال‌ها زمان ببرد. در سال 92 نیز با رونق بازار مسکن تقاضا برای ساخت‌وساز افزایش پیدا کرد؛ ولی راکدشدن بازار، بسیاری از پروژه‌ها را دو تا چهار سال تعطیل کرد.
فعالان بازار، راه دیگر فرار از تعطیلی پروژه‌های ساخت‌وساز را پیش‌فروش واحدها می‌دانند که در این شرایط بازار مسکن، تقاضا برای املاک آماده هم وجود ندارد؛ چه برسد به پیش‌فروش‌ها! نــوروزانــی، فــعــال بازار مسکن، دراینباره بیان کرد: «پروژه‌های نیمه‌کاره یا باید شریک پیدا کنند یا پیش‌فروش شوند، راه سخت‌تر هم این است که بنای نیمه‌کاره را یک‌جا زیر قیمت بفروشند که مشتری چندانی ندارد.» افرادی در بازار مسکن، بـــه‌خصوص واسطه‌ها، به دنبال خرید پروژه‌های نیمه‌کاره و تعطیل هستند؛ ولی قیمت پیشنهادی آن‌ها اختلاف زیادی با قیمت واقعی دارد؛ برای مثال، یکی از این دلال‌ها به مالکی در خیابان ولیعصر پیشنهاد داده بود پروژه نیمه‌کاره‌اش را 9میلیارد تومان نقدی می‌خرد؛ درحالی‌که پروژه بیشتر از 11میلیارد تومان می‌ارزید. اگرچه چنین معاملاتی منطقی به نظر نمی‌رسد، ولی تعدادی از سازندگان به دلیـــل بدهـــی‌هـــای سنگین مجبور به پذیرش این شرایط می‌شوند.
