سوگ عروس خاورمیانه!

 شدت انفجار تا حدی بود که بخشی از کاخ ریاست جمهوری تخریب شد و طبق گفته شبکه الجزیره، قبرس نیز انفجار را با فاصله 240 کیلومتری احساس کرده است. وزیر بهداشت لبنان هم پس از گذشت ساعاتی از انفجار عظیم، درخواست کرد مردم در صورت توان، بیروت را ترک کنند؛ زیرا هنوز ابعاد مختلف انفجار و دلایل و پیامدهای آن روشن نبود. اولین اظهارنظر رسمی از سوی مدیرکل گمرک بندر بیروت بود که علت حادثه را انفجار نیترات اعلام کرد و سپس روزنامه الاخبار لبنان علت واقعه را انفجار دو هزار و 700 تن نیترات آمونیوم ذخیره‌سازی‌شده در انبار شماره 12 بیروت از سال 1990 اعلام کرد. استاندار بیروت نیز ساعاتی پس از انفجار، گزارش ابعاد عظیم حادثه را اعلام کرد: «تمامی سازه‌ها در شعاع یک کیلومتری، تخریب کامل شدند و تا شعاع 23 کیلومتری هیچ شیشه‌ای باقی نمانده است.» همین آمار شاید برای درک بهتر شدت انفجار کافی باشد. البته خبرگزاری‌های عربی احتمال واقعه تروریستی را منتفی اعلام کردند؛ اما با توجه به شکل‌گیری شورای عالی دفاع به دستور نخست‌وزیر در کاخ بعبدا، احـتـمـال وجود ریشه‌های تروریستی در این واقعه از نگاه تحلیلگران وجود دارد. نخست‌وزیر در اولین اقدام پس از تشکیل شورای دفاع، سه روز آینده را عزای عمومی اعلام کرد. نخست‌وزیر پس‌ازاین جلسه اعلام کرد مقصر انفجار کسانی هستند که این انبار را از سال 2014 باآنکه گفته شده بود وجود آن در این منطقه خطرناک است، نگه داشتند و به‌زودی نام آن‌ها افشا و عاملان مجازات خواهند شد. فرماندار بیروت نیز درحالی‌که می‌گریست مــقابـل دوربـیـن‌هـــا قــرار گــرفـت و از نابودی اسکله و خسارت‌های واردآمده بر آن گفت. اسکله بیروت نقطه‌عطف تجاری لبنان با اروپا در راستای تبادلات مالی به‌خصوص در قرارداد اخیرش با فرانسه بود و حالا لبنان عقب‌گرد بزرگی در مسیر توسعه داشته است؛ کشوری که اقتصادش فروپاشیده و مردم آن در سخت‌ترین وضعیت معیشتی قرار دارند. بندر بیروت روزانه با 300 بندرگاه جهانی در تعامل بود و سالانه پذیرای حدود سه هزار کشتی بوده است که عمده صادرات و واردات لبنان از آن صورت می‌گرفت. لبنان پس‌ازاین انفجار مهم‌ترین ورودی کالاهایش را از دست داد و دیگر نمی‌تواند بسته اصلی غذایی خود را به دست آورد، این در حالی است که بزرگ‌ترین سیلوی غلات در این شهر نیز آسیبی جدی دیده است. بندر بیروت شاهراه اصلی اقتصاد لبنان بود که با انهدام آن تحریم‌های آمریکا بر این کشور تشدید خواهد شد. در ابعاد تجارت جهانی نیز انفجار بیروت باعث افزایش چشمگیر قیمت نفت شده است و شاید با بررسی ابعاد اقتصادی این واقعه بتوان به نتایج دقیق‌تری درباره این واقعه رسید. دونالد ترامپ نیز در این میان سعی در القای نتیجه‌گیری‌های خود بر افکار عمومی درباره این واقعه داشت و علت آن را پیش از اعلام رسمی هرگونه گزارشی، حمله نظامی اعلام کرد و این پایه‌ای شد برای تخریب رسانه‌ای عربستان علیه حزب‌الله تا انفجار را بر گردن این گروه بیندازد. اما پس از ساعاتی، شبکه سی‌ان‌ان از قول سه مقام وزارت دفاع آمریکا اعلام کرد آن‌ها نمی‌دانند ترامپ درباره چه چیزی حرف می‌زند و این ادعا را رد کردند. باوجود بیش از صد کشته (تا زمان تهیه گزارش) و سه هزار و هفتصد نفر زخمی، این انفجار شرایط فوق‌العاده‌ای برای لبنان به وجود آورد. از سوی دیگر، انفجار اسکله بیروت تمام جهان را تحت‌تأثیر خودش قرار داد. ایران، قطر، انصارالله یمن، اتحادیه اروپا، انگلیس و آمریکا در ساعت‌های اولیه، کمک و اعلام همبستگی خود را به لبنان اعلام کردند. دولت قزاقستان نیز از زخمی شدن سفیر خود خبر داد. آسیب به دیپلمات‌های خارجی حاضر در بیروت تا جایی ادامه یافت که سازمان ملل اعلام کرد 48 تن از کارمندانش در این حادثه زخمی شده‌اند. سـفـارتـخـانـه‌هـای آلمان، مصر، هلند و مراکش نیز از زخمی شدن نیروهای خود خبر دادند. این واقعه برای سفارت مصر دردناک‌تر بود؛ زیرا یکی از کارمندانش ناپدیدشده است. شهر بیروت حالا به دوران جنگی خود بازگشته است و دیگر لقب عروس خاورمیانه از آن این شهر نیست. شهری که برای تأمین برق خود در حالت عادی مشکل داشت، حالا به‌کلی با قطعی سیستم برق مواجه است و روز گذشته ساکنان بیروت تنها توانستند سه ساعت از برق استفاده کنند. بیمارستان‌های شهر با توجه به انبوه زخمی‌ها و کشته‌ها با چالش جدی مواجه شده‌اند. از طرفی در چند هفته اخیر کمبود بنزین در جنوب لبنان نیز به یک چالش اساسی تبدیل شده بود که با انفجار سه‌شنبه این کمبودها نیز تشدید خواهد شد. آینده مردم لبنان با وقوع این انفجار هولناک در قلب بیروت در هاله‌ای از ابهام قرار دارد و می‌تواند بحران تازه‌ای در خاورمیانه ملتهب ایجاد کند.