پلیس فتا طی سال‌های گذشته بارها به بازاریان و مردم هشدار داده تا مبادا با رسیدسازها از آن‌ها کلاهبرداری شود. در این مدت بسیاری از لینک‌های دانلود این نرم‌افزارها نیز از فضای مجازی حذف شد؛ ولی همچنان در سایت‌های نامعتبر نرم‌افزارهای رسیدساز به‌راحتی قابل دانلود هستند.
دردسر رسیدسازها
رسیدسازها تا چند ماه قبل در سایت‌های معتبر داخلی و بازارهای نرم‌افزار قابل دانلود بود؛ ولی لینک‌های دانلود یکی پس از دیگری با دستور پلیس فتا حذف شد. تنها با جست‌وجوی نام آن‌ها در موتورهای جست‌وجوگر به انبوهی از وب‌سایت‌هایی برمی‌خورید که امکان دانلود رایگان رسیدساز را می‌دهند. در این سایت‌ها به متقاضیان دانلود رسیدساز هشدار می‌دهند از نرم‌افزار فقط برای شوخی میان دوستان خود استفاده کنند یا عبارتی با این مضمون درج می‌کنند: «مسئولیت استفاده از این نرم‌افزار بر عهده شماست.» در این میان تعدادی از وب‌سایت‌ها یا کاربرانی در شبکه‌های اجتماعی فروش نوع خاصی از نرم‌افزارهای رسیدسازها را آغاز کرده‌اند.
در این صفحات فروشنده‌ها مدعی‌اند نرم‌افزار رسیدساز آن‌ها بسیار دقیق و شبیه به نسخه اصلی طراحی شده است و پی‌بردن به جعلی بودن رسیدها کار آسانی نیست. این رسیدسازها بین 10 هزار تا 450 هزار تومان به فروش می‌رسند و به امکانات بیشتری نسبت به نمونه رایگان مجهز شده‌اند. برای مثال یکی از آن‌ها رسید جعلی پرداخت قبض آب، برق و گاز را ایجاد می‌کند. فروشنده درخصوص امکان صدور رسید جعلی پرداخت قبض توضیح می‌دهد این کار برای دور زدن بوروکراسی اداری یا صاحب‌خانه‌های بی‌انصاف است:«اگر صاحب‌خانه پول پیش شما را نمی‌دهد تا قبوض را بپردازید یا برای دریافت مجوزی مجبور به پرداخت قبضی هستید، یک رسید شبیه به اصلی بسازید.» عملکرد رسیدسازها آن‌قدر دقیق و شبیه به اصلی است که تشخیص آن‌ها کار آسانی نیست.
رسیدساز چگونه عمل می‌کند؟
با شیوع ویروس کرونا هم مردم و هم فروشگاه‌داران کمتر از پول نقد استفاده می‌کنند و این مسئله باعث شده تا افراد زیادی پس از خرید، شماره کارت مغازه‌دار را بگیرند تا با نرم‌افزارهای کارت‌به‌کارت به حساب فروشنده پول واریز کنند. هاشم قائدی یکی از فروشگاه‌داران باسابقه چهارباغ‌عباسی دراین‌باره می‌گوید روزی چند نفر نه کارت دارند و نه پول نقد، بلکه مبلغ خرید را با موبایل به‌حساب واریز می‌کنند: «افرادی به خاطر کرونا ترجیح می‌دهند کارت عابر بانک را به دست کسی ندهند، تعداد زیادی هم کارت خود را جاگذاشته‌اند، ما هم راضی هستیم چون پول همان موقع به حساب ما واریز می‌شود.» وقتی مشتری در دستگاه‌های POS فروشگاهی کارت می‌کشد، مبلغ صبح یا عصر روز بعد به حساب مغازه‌دار واریز می‌شود، درنتیجه فروشگاه‌داران زیادی از کارت به کارت کردن مبلغ خرید توسط مشتری رضایت دارند ولی نرم‌افزارهای رسیدساز این روند را مختل کرد؛ قائدی دراین‌باره می‌گوید: «مشتری می‌آمد شماره کارت ما را می‌گرفت، سپس اسم و فامیل از ما می‌پرسید و رسید پرداخت نشان می‌داد؛ ولی پولی به حساب وارد نمی‌شد.»
نرم‌افزارهای رسیدساز چند نوع دارند، حرفه‌ای‌ترین آن‌ها رسیدهای پرداختی شبیه به نرم‌افزار آپ می‌سازد. این نرم‌افزارها مشخصات حساب مقصد را ندارند، درنتیجه شخص استفاده‌کننده ابتدا شماره کارت مقصد را در یک نرم‌افزار واقعی وارد می‌کند. وقتی نام و مشخصات صاحب حساب نمایان شد، آن را وارد نرم‌افزار رسیدساز می‌کنند و یک رسید پرداخت کامل با شماره ارجاع تقلبی ساخته می‌شود. رسول منجزی یکی از پوشاک‌فروشان خیابان نظر می‌گوید: «باور به تقلبی بودن رسید دشوار است، رسیدسازها آن‌قدر دقیق هستند که تفاوتی با نمونه اصلی ندارند، نام و نام‌خانوادگی، شماره ارجاع و تمام اطلاعات شبیه به نسخه واقعی است.» بررسی‌های میدانی از بازار فیزیکی شهر اصفهان نشان می‌دهد بسیاری از بازاریان دست‌کم یک‌مرتبه فریب رسیدسازها را خورده‌اند.
تعدادی از بازاریان نیز اخـتـلال‌های سرویــس‌هـــای بـانـکـی را در بـــروز چنین مشکلاتی دخیل می‌دانند. غـلامـحـسـیـن گــروســـی یــکــی از موبایل‌فروشان خیابان فردوسی دراین‌باره می‌گوید: «اگر پیامک واریز سریع می‌آمد هیچ بازاری فریب رســیـدســازها را نمی‌خورد، گـاهــــی پیامک‌ها با تأخیر می‌آید، گاهی پول هم با چند دقیقه تأخیر واریز می‌شود، مشتری هم رسید نشان می‌دهد، شما باشید چه می‌کنید؟» یکی دیگر از موبایل‌فروشان خیابان فردوسی دراین‌باره داستانی تعریف کرد که به خاطر تأخیر در واریز پول با مشتری دعوا کرده است: «مشتری پول را کارت به کارت کرد ولی پیامک نیامد، موجودی گرفتیم پول هم واریز نشده بود. جنس را از دست او گرفتم و دعوا و جروبحث شد؛ پنج دقیقه بعد همین‌که در حال دعوا بودیم ناگهان پیامک واریز آمد.»
